Po fyrtlach Poznania 175 – Winiary

Winiary

Winiary to wieś, a właściwie dwie wsie kiedyś  położone na Wzgórzu Winiarskim (dzisiaj Cytadela), które  swoją nazwę zawdzięczają winnicom rozłożonym na wzgórzach, pojawiają się już w dokumentach lokacyjnych Poznania jako „villa vinitorum”, czyli wieś winiarzy . Na skutek wojen, epidemii dżumy 1908 – 1910, klęsk żywiołowych  Winiary stały się opustoszonymi wsiami, mieszkańcy albo poumierali, albo poginęli, albo uciekli do wsi z dala od miasta…  W latach 30. XVIII wieku udało się władzom Poznania sprowadzić jako osadników   mieszkańców przeludnionych wsi pod Bambergiem i trochę Winiary zaludnić……. Pomoc w różnej postaci  zaowocowała pełną odbudową Winiar.

Cóż z tego kiedy prusacy w miejscu Winiar wybudowali pierwszy z fortów i to główny fort Winiary z Festung Posen a całe wsie przenieśli w inne miejsce, na zachód o budowanej twierdzy…  na początku XX wieku w Winiarach mieszkało 34 gospodarzy w tym 4 ogrodników, 1 kowal 1 kołodziej, były dwa zajazdy i trzy wiatraki. W 1925 roku Winiary włączono do Poznania, choć wsią się nadal czuła aż do II wojny. Dzisiaj Winiary to nowe budynki, większość to wieżowce, a ze starych budynków zachowało się niewiele… spróbujmy je pokazać…najpierw nowe budynki…

2 020

2 025

2 068

2 072

Oprócz nowych budynku trochę ciekawych miejsc na Winiarach pozostało, …trochę starej zabudowy przy ulicy Piątkowskiej

2 062

Ciekawe domy z drewna zbudowane za czasów II wojny, w 1942 roku dla oficerów… stoją przy ulicy Szydłowskiej i mają się dobrze,…

2 075

2 081

2 073

Były upadłe kobiety i była Maria Karłowska, która w 1884 roku otworzyła w Poznaniu specjalny dom dla uratowanych dziewczyn – Zakład Dobrego Pasterza. Początkowo w prywatnym mieszkaniu, próbowała dawać im prace, ale upadłe dziewczyny pracować nie bardzo chciały… w krytycznym momencie z pomocą przyszła hrabianka Aniela Potulicka kupując    na Winiarach dla zakładu dom z ogrodem i ziemią uprawną i tu powstał Zakład Dobrego Pasterza…… W 1884 r Maria Karłowska założyła Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej

2 057

Dzisiaj to Dom Opiekuńczo – Wychowawczy dla  Dziewcząt im.bł. M. Karłowskiej – placówka socjalizacyjna, zarządzają Siostry Pasterki od Opatrzności Bożej – około 30 miejsc, jest też tu gimnazjum…. 

2 058

tablica pamiątkowa im. bł. M. Karłowskiej ul. Podgórna 12

 

9 009

Kościół św. Stanisława Kostki    

2 043

Budowę kościoła  rozpoczęto 11 września 1930 projektował Stefan Cybichowski

2 029

1941-45 – Okupanci zniszczyli całe wnętrze kościoła. Świątynię zamieniono na składnicę zboża, a później na magazyn książek i dykty. Na skutek działań wojennych kościół doznał poważnych szkód: podziurawione mury i dach, ustrzelona wieża….

2 032

2 034

 1990  przed kościołem wybudowano grotę Matki Bożej Niepokalanej.

 2 041

Perełki Winiar – kapliczki słupowe, zespół czterech kapliczek pochodzenia bamberskiego, o kapliczkach opowiadał Zbyszek Snusz… to stare kapliczki, najstarsza z 1833 roku..

Winiaryz

Pokażmy te kapliczki

św. Wawrzyńca z 1833 roku

2 002

2 005

2 005 Kopia

Kapliczka św. Józefa z 1859 roku

2 006

2 010

2 012

napis na kapliczce

2 007

Kapliczka Matki Boskiej

2 016

2 015

Kapliczka Chrystusa Frasobliwego 1857

2 044

2 046

2 049

Na tym koniec spacerów po Poznaniu… następnym razem chyba coś o Bambrach….

 

Po fyrtlach Poznania 174 – Golęcin

Uniwersytet Przyrodniczy

Uczelnia z tradycjami. W 15 listopada 1870  roku staraniem Augusta Cieszkowskiego powstała w Żabikowie pod Poznaniem Wyższa Szkoła Rolnicza im. Haliny, na ziemiach polskich jedyna  wyższa uczelnia pod zaborem pruskim. Sama szkoła mieściła się początkowo w jednym dużym budynku, przerobionym z dawnego folwarcznego sześcioraka. W Żabikowie, którego dyrektorem był liberalny ekonomista dr Juliusz Au, wykładali   wybitni specjaliści, którzy po latach będą tworzyli zręby uniwersytetu w Poznaniu: Juliusz Rivoli (leśnictwo i geografia), Zygmunt Rościszewski (zoologia i chów zwierząt), Szczęsny Kudelka, Józef Dęby (chemia rolnicza i technologia)….. Szkoła przez  trzy pierwsze lata działała  jako szkoła średnia, od 1873 roku była szkołą wyższą. Uczelnia funkcjonowała do 01.10.1976, przeszło  przez nią 199 uczniów, dyplomy uzyskało 39 osób.  Do likwidacji szkoły w dniu 05 czerwca 1875 r przyczyniły się  „rugi bismarkowskie”, mimo, że uczelnia działała krótko, wywarła znaczący wpływ na  rolnictwo wielkopolskie ale też na przyszłą uczelnie rolniczą…

KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA

Po odzyskaniu niepodległości w 1919 roku otwarto Wszechnicę Piastowską (nazwę zmieniono w 1920 roku na Uniwersytet Poznański) i tu  1 października 1919 roku otwarto Wydział Rolniczo-Leśny. Początki były trudne,  z kłopotami wyremontowano i zaadaptowano pomieszczenia niewielkiego dworu na Sołaczu, niektóre pracownie zostały ulokowane w obiektach folwarcznych (gorzelni, stajni…), kupiono kilka willi na Sołaczu  z przeznaczeniem na katedry i mieszkania dla profesorów..

(Dworek Sołacki -Dworek Schwarzkopfa )

Fotopolska_603278 Kopia

Dworek Sołacki – dwór A.Schwarzkopfa, obecnie, trochę zubożony, brak mu wieży i niektórych ozdób….

Dworek Schwarzkopfa (Sołacki)

6 013

  Kolegium Rungego – budynek zbudowany dla bractwa kurkowego w 1914  i w 192o roku zakupiony na potrzeby Uniwersytetu Przyrodniczego. Nazwa upamiętnia Stanisława Rungego – rektora Uniwersytetu w latach 1933-1936.

6 Sołacz 011

w 1922 roku, na parterze  w dawnej restauracji ulokował się zakład weterynarii, chyba działa do dzisiaj, jeszcze niedawno zwierzaki leczyłem…

6 Sołacz 016

Inny budynek zakupiony na potrzeby Uniwersytetu Przyrodniczego  to willa na narożniku ulicy Wołyńskiej 19 i Wojska Polskiego

 20 139

W 1937 roku z funduszy pochodzących z parcelacji majątku w Żabikowie i zapisanych Uniwersytetowi Poznańskiemu przez Augusta Cieszkowskiego,  powstało Collegium Cieszkowskich, budynki ukończono w 1945 roku

6 008

02f 040

02f 043

Collegium Cieszkowskich Nowe

02f 037

02f 042

z innych budynku na terenie Uniwersytetu Przyrodniczego… gmach Chemii Rolnej

02f 052

Katedra Chemii

02f 031

w budynku po byłym spichrzu, przy wejściu na teren dawnego dworu od strony Wojska Polskiego- Katedra Hodowli Lasu

02f 034

6 023

zaś  pośrodku zabudowań dawnego dworu w budynku po dawnej gorzelni znalazła miejsce Katedra Siedliskoznawstwa i Ekologii Lasu

6 011

02f 053

a przed stoi pomnik Józefa Riwoliego nestora polskiego leśnictwa…

02f 048

W roku 1951 po oddzieleniu się od Uniwersytetu  powstaje Wyższa Szkoła Rolnicza, tworzą się kolejne wydziały….  powstaje Collegium Maximum wraz z  przylegającymi budynkami,… akt erekcyjny  wmurowano 29 października 1969 roku, budowę ukończono w latach 70…W 1972 roku Uczelnia przyjmuje nazwę Akademia Rolnicza, a w 1996 jej patronem zostaje August Cieszkowski. W 2008 roku  decyzją Sejmu Akademia Rolnicza staje się Uniwersytetem Przyrodniczym.

 6 Sołacz 001

Przed Collegium Maximum Pomnik Siewcy – kopia Pomnika Siewcy Marcina Rożka, która stoi  w Luboniu  przed Zakładami Chemicznymi…

6 Sołacz 004

6 Sołacz 006

Na cokole pomnika tablica pamiątkowa….

AR tablica

Obok wybudowano Instytut  Technologii Drewna

6 Sołacz 009

W roku  w 1927 – 1928 roku wybudowano (projekt Rogera Sławskiego) „Dom Rolnika i Leśnika”  Obecnie znajduje się tu Hotel Asystenta, Studenta i Doktoranta „Sadyba”

kiedyś tak budynek  wyglądał, niestety tylko takie zdjęcie znalazłem

dom-akademicki-mini

dzisiaj

6 006

Obok znacznie później powstał DS. „Przylesie” – 85 pokoi…

6 001

Trzeba wspomnieć, że dojazd do tego fyrtla od lat 20. XX wieku do 1974 zapełniała  linia tramwajowa nr 9. Pętla tramwajowa znajdowała się przy Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych, potem   tramwaj został zastąpiony prze autobus… 

Golecin tramwaj

Miejsce po byłej pętli…..

Golęcin  009 

        Z Uniwersytetem Przyrodniczym należy powiązać z majątkiem Golęcińskim, który po odzyskaniu niepodległości  został przekazany na potrzeby na Uniwersytetu…

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu jest najznaczniejszą uczelnią w zakresie nauk rolniczych i leśnych w regionie Wielkopolski, Pomorza i Ziemi Lubuskiej. Zasięgiem swego oddziaływania obejmuje znaczną część terytorium Polski.

Oprócz Uniwersytetu Przyrodniczego przy ul.Wojska Polskiego znajdują się koszary. Powstały w latach 1909 – 1913 dla  piątego pułku artylerii fortecznej, potem wprowadził się tu też  23 Pułk Artylerii . Zbudowano  cztery gmachy koszarowe, budynki dla dowództwa, kasyn, kuchni…

Fotopolska_241780-2

W okresie od 1921 stacjonował tu 7 Wielkopolski Pułk Artylerii Ciężkiej a przed II Wojną 7 Samodzielny Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej, …dzisiaj to Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych im. Stefana Czarnieckiego z atrakcją jaką jest  Muzeum Broni Pancernej

Golęcin 6a

Golęcin  007

Zapraszam na spacer po Winiarach i Boninie…:)

 

 

 

Po fyrtlach Poznania 173 – Sołacz

Park Sołacki

Zaprojektowany przez Hermanna Kube, dyrektor Zarządu, choć Zakrzewski pisze, że park zaprojektował Hermann Stübben…..

6 Sołacz 034

Kształt w formie elipsy w środku płynie Bogdanka, o powierzchni  około 14 ha, długość 1,1 km szerokość 250 m, urządzony w stylu angielskim, około 3 tys. drzew około 12 tysięcy krzewów w różnych gatunkach,….. dzięki spiętrzeniu wód Bogdanki utworzono dwa  Stawy Sołackie,

6 Sołacz 029

Budowa parku trwała w latach 1908 – 1911,  projekt opracowany przez Hermanna Kube (dyrektor Ogrodów Miejskich) projekt   został zatwierdzany przez Miejską Radę Poznania,… 

6 Sołacz 030

W 1913  na tafli wodnej stawku w Parku Sołackim pojawiły się łódki spacerowe… dzisiaj już ich nie ma (od 1977 roku)

04

6 Sołacz 037

6 Sołacz 035

W sierpniu 1912 roku na półwyspie nad Wielkim Stawem  otwarto restaurację (teraz restauracja-hotel Meridian).  Budynek przeniesiony z Wystawy Wschodnioniemieckiej z 1911 roku, na wystawie pełnił funkcję winiarni-restauracji. Przeszklony, kolisty front zwieńczał główne wejście do budynku,  wysokie wieże  służyły do wentylacji 

07

 Restauracja funkcjonowała pod nazwa „Parkowa”, „Sołacka” lub „Sołacz”.   Kiedy właścicielem  była Jadwiga Müllerówna, organizowano  dancingi na pływających pontonach po wodzie, zimą zaś na lodzie zabawy

6 Sołacz 051

6 Sołacz 036

6 Sołacz 038

Po II Wojnie restauracja nazywała się  „Wypoczynek” później  „Piracka” a teraz restauracja-hotel Meridian.

6 Sołacz 042

Podczas I Wojny park uniknął dewastacji,  po I Wojnie był  na etacie był ogrodnik rewirowy, byli dozorcy, pomagali im żołnierze 1 Pułku Artylerii Ciężkiej, potem policja ….  Park był zadbany, stawy czyszczone, remontowane mostki, dróżki spacerowe naprawiane 1932 – 1933 roku zainstalowano oświetlenie

Rzeczka Bogdanka

6 Sołacz 049

podobnie II Wojna nie spowodowała wielkich zniszczeń,… Swoistym symbolem parku były restauracja przed ścięciem wież, oraz wieża spadochronowa przeniesiona do parku z Mosiny. W Mosinie służyła jako wieża obserwacyjno-nasłuchową zbudowaną przez Niemców podczas okupacji. Wieża nie używana niszczała i stanowiła zagrożenie zawaleniem. 20 kwietnia 1968 roku po dwukrotnej próbie wieżę wysadzili saperzy….

 5176670d10354_gd

jest jeszcze „zielona budka” stara poczekalnia tramwajowa przy Małopolskiej,…

6 Sołacz 062

Z parku zniknęły łódki spacerowe 1977r, ale pojawiła się „dwie kobiety”  ????.. rzeźba plenerowa Sylwestra  Ambroziaka…. 

6 Sołacz 033

 Dzisiaj Park Sołacki  to ulubione miejsce spacerów  dla wszystkich od szkrabów po ludzi starszych, to miejsce ciszy i spokoju, to prawdziwa zielona, czysta i cicha enklawa  z dala od miasta, można tu pogadać z przyrodą ale i w miesiącach letnich posłuchać koncertów….. 

6 Sołacz 047

 Na następny spacer zapraszam po Uniwersytecie Przyrodniczym ….

Po fyrtlach Poznania 172 – Sołacz

Sołacz plan

5a

Całe założenie Sołacza spina ulica Mazowiecka, ma charakter zacisznej alei, obsadzonej różnymi gatunkami  drzew… Od momentu powstania (wg mnie) w 1909 roku nazywała się „Saską” (Sachsenstr), (choć  niektórzy powiadają, że rokiem powstania był rok 1900), ale przecież dopiero w 1908 grunty pod osiedle zostały kupione przez miasto, a pierwsze budynki przy Saskiej (Mazowieckiej) powstały w 1910 roku. „Ulicą  Mazowiecką”  stała się od 23.05.1921r. 

Fotopolska_359471

Mazowiecka...12

Kilka obrazków z ulicy Mazowieckiej

Mazowiecka 3

Mazowiecka 4

Mazowiecka 5

na narożniku Mazowieckiej i Śląskiej (Ulica  Śląska  powstała w 1909 roku a w 1910 roku nazwano ją  „ul. Reńską” (Rheinischestr). Od 29. 3. 1921 r nazywa się ul. Śląską), poprzecznej do Mazowieckiej, jeden z najstarszych budynków na Sołaczu..

Śląska 3

Podobny charakter do Mazowieckiej, posiada  szersza  i z torami tramwajowymi, poprzeczna do Mazowieckiej,   ulica Wołyńska. Wołyńska powstała w1909 roku  w 1910 roku nazwano ją  „ul. Brandenburska ” (Brandenburgerstr). Wołyńską została od 29.03.1921r.

Wołyńskaz

Wołyńska 12

Wyłyńska 17

Ulica równoległa, po północnej stronie, do Mazowieckiej, biegnąca od ulicy Nad Wierzbakiem  do torów kolejowych na Golęcinie – to ulica Wojska Polskiego. Nazywała się ulicą Sołacką na odcinku od od ulicy Nad Wierzbakiem do ulicy Niestachowskiej,  przedłużenie na zachód to ul.  Golęcińska (dawna szosa wojskowa) nazwana po Polsku od 29. 3. 1921 r.  Nazwa pochodzi od nazwy wsi Sołacz wcielonej do Poznania 1907 roku. 

Kilka obrazków z tej ulicy

27.9.. 017

27.9.. 015

27.9.. 019

dalej to już szerszy odcinek Wojska Polskiego, odcinek od Wołyńskiej do końca ulicy ,  wokół tego odcinka budynki Uniwersytetu Przyrodniczego, o nim później…

27.9.. 022

Na następny spacer zapraszam do Parku Sołackiego…:)

Po fyrtlach Poznania 171 – Sołacz

Sołacz

To jedna z najpiękniejszych dzielnic miasta, to urokliwe wille otoczone  zielenią ogrodów i Parku Sołackiego. Nazwa Sołacz pojawia się już XIV wieku jako osady młyńskiej nad Bogdanką. Od 1598 roku osada stała się własnością miasta, po wielu odsprzedażach teren  w końcu XIX wieku  nabył  bankier Elias Baruch, który wpadł na pomysł budowy dzielnicy willowej, pomysłu nie udało się zrealizować. Po włączeniu 1908 roku Sołacza w granice Poznania pod kierunkiem prof Josepha   Stübbena opracowano nowy projekt dzielnicy willowej dla urzędników niemieckich.

Plac Spiski

6 Sołacz 056

Osią założenia miała być dolina Bogdanki i wokół Bogdanki park (dzisiejszy Park Sołacki) dalej ulice, skwery (Plac Orawski; Plac Spiski…) i wytaczano działki, na których można było zabudować jedynie 30% powierzchni a budynek mógł posiadać najwyżej dwie kondygnacje.

27.9.. 034

Zbigniew Zakrzewski tak opisuje swoje pierwsze kroki po Sołaczu…” Znaleźliśmy się  w obrębie rozległej doliny Bogdanki na Sołaczu, którego nazwa, jak nam w gimnazjum wyjaśniał historyk Opatrny, wywodzi się od słowa sół, sołek, czyli od spichlerza. Osiedle sołackie zaciekawia swą historią, przestrzennym wyodrębnieniem, charakterem zabudowy, bogactwem zieleni, koncentracją zakładów naukowych i przedstawicieli nauk rolniczych…” 

Zespół urbanistyczny Sołacza znalazł się w rejestrze zabytków od 19 stycznia 1983 roku nr A-244.

W roku 1910 władze miejskie doprowadziły do Sołacza aleję dojazdową,   dzisiejsza Aleja Wielkopolska. Aleją w roku 1911 poprowadzono tramwaj. 

6 Sołacz 052

Ustawiona przy tej trasie, chyba w Poznaniu najstarsza, zabytkowa ustawiona w 1913 roku drewniana poczekalnia tramwajowa  – Zielona Budka

6 Sołacz 062

Aleja prawie na całej długości stanowi zabytkową aleję starych kasztanowców

6 Sołacz 088

Od czasu zagospodarowania osiedla do czasów II Wojny niewiele się tu zmieniło, z wyjątkiem mieszkańców. Niemców zastąpili Polacy w większości profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego  z wydziałów rolnego i leśnego….

Aleja Wielkopolska powstała w 1910  Biegnie od ul. Nad Wierzbakiem do Puławskiego . Dawniejsza południowa „droga dojazdowa“ do Sołacza, przezwana w r. 1910 „aleją Bismarcka“ mimo istnienia ul. Bismarcka na Nowyem Mieście i pl. Bismarcka na Wildzie. Od 29.3.1921 zwie się „Aleją Wielkopolską“.

6 Sołacz 085

Zabudowa zaczęła się pojawiać dopiero około roku 1930, budynki były wzorowane na różnych stylach   architektonicznych.

6 Sołacz 090

w domu pod nr 11  mieszkał i tworzył w latach 1929 – 1946  Feliks Nowowiejski , wisi tu tablica pamiątkowa, odsłonięta 23 listopada 2010, w samym budynku mieści się Salon Muzyczny – Muzeum Feliksa Nowowiejskiego   

 6 Sołacz 094

6 Sołacz 095

Po północnej stronie  Alei Wielkopolskiej w kierunku rzeczki Bogdanki w latach 1971-1972 założono   Park Adama Wodziczki,

6 Sołacz 081

Park Wodziczki d

7 ha terenu około 2000 drzew  około 54 gatunki drzew, plac zabaw… w kierunku park zachodnim Park Wodziczki prawie łączy się z Parkiem Sołackim…

6 Sołacz 083

Patron parku to Adam Wodziczko   

6 Sołacz 080

Aleja Wielkopolska przechodzi w kierunku zachodnim w Aleję Małopolską, która biegnie po północnej stronie   parku Sołackiego od ul. Niestachowskiej do ul. Nad Wierzbakiem. Po założeniu nazwano ją, w r. 1910, „aleją Rheinbabena“. Od 29.3.1921 zwie się „Aleją Małopolską“… a tu po południowej stronie Park Sołacki zaś po północnej   domy i ogrody

Małopolska a

Małopolska c

i żeby było bardziej zielono utworzono dodatkowe miejsca zieleni , dodatkowe place też zielone..  był już pokazany jako pierwsze zdjęcie – Plac Siski i dalej Plac Orawski..

Plac Orawski

i Plac Pomorski z widokiem na kościół  św. Jana Vianneya

6bba Sołacz 079

Kościół św.Jana Vianneya zbudowany 1928 – 1930 zaprojektował Stanisław Mieczkowski, świątynia w formie kolistej rotundy przykrytej  kopułą z latarnią…

6b Sołacz 026

 6ba Sołacz 076

 6cb Sołacz 072

6ca Sołacz 071

Przed kościołem pomnik Walentego Dymka autorstwa Stanisława Mystka

 6d Sołacz 075

Zapraszam na spacer po następnych uliczkach Sołacza…..