Spacerem po Kórniku – 15 – Kościół p.w. Wszystkich Świętych (Kościół Kolegiacki)

Kościół  p.w. Wszystkich Świętych (Kościół Kolegiacki)

To gotycka halowa, trzynawowa świątynia, wzniesiona pomiędzy 1437 – 1439 ufundowana przez Górków. Wpisany do rejestru zabytków jako: „Zespół kościoła par. p.w. Wszystkich Świętych” nr 655062 – sam kościół – 655063 -2421/A z 22.12.1932 r
dzwonnice I 655064; II 655065 i ogrodzenie 655066 – 160/A z 17.o7.1968 r

22.02. 015 Kopia

Historia
Prawdopodobnie fundamenty kościoła zaczęto kłaść po 1374 roku, ale ukończenie budowli przypadło na czasy Łukasza Górki. Dokument erekcyjny dla kościoła wystawił biskup poznański Stanisław Ciołek w 1437 roku, erekcje potwierdził biskup Andrzej Bniński w lipcu 1449 roku. Kościół wówczas istniał pod wezwaniem Matki Boskiej, Wszystkich Świętych i Świętego Bartłomieja. W roku 1493 biskup poznański Uriel Górka nadał kościołowi godność kolegiaty z prepozytem, kustoszem i dziesięcioma kanonikami. Przy kościele istniał szpital i szkoła parafialna.

3b kolegiata Kopia

W roku 1556 Stanisław Górka porzucił wiarę katolicką i przekazał kościół protestantom. Po śmierci Stanisława majątek odziedziczył Andrzej Czarnkowski i kościół przekazał na powrót katolikom, przywileje kolegiaty jednak prawnie wygasły w 2 poł. XVII wieku, a do dziś pozostał tylko tytuł „kościół kolegiacki”.  Jan Czarnkowski dobudował od południowej strony kaplicę grobową Górków (obecnie kaplica Matki Boskiej Różańcowej) – Łukasza i Stanisława wojewodów oraz Andrzeja, kasztelana międzyrzeckiego. Kościół nie remontowany przez wiele lat,  groził zawaleniem . W I połowie XVIII w. został przebudowany staraniem  Teofili Działyńskiej.

4 lipca 1836 roku spłonęła część miasta położona nad jeziorem, ogień zniszczył też kościół. W 1837 roku dzięki Tytusowi Działyńskiemu przystąpiono do odbudowy kościoła wg. projektu architekta włoskiego Franciszka Lanciego. Z tego okresu pochodzi neogotycka fasada, sklepienia.

W XVII i XVIII wieku istniał przy rynku, obok kościoła kolegiackiego drugi drewniany kościół Świętego Ducha (gdzie dzisiaj Liceum). W 1752 roku kościół spalił się w pożarze. Jak pisze Łukaszewicz w 1784 roku kościół był tak zrujnowany, że nie mogło się w nim odbywać żadne nabożeństwo.

Architektura

4a kolegiata Kopia
Kościół jest budynkiem halowym, trzynawowym, nawy boczne są węższe od nawy głównej. Nowa, neogotycka fasada kościoła ozdobiona jest wielopolowym oknem angielskiego typu, ażurową rozetą i ostrołukowymi blendami. Fasada została zamknięta po bokach dwiema dzwonnicami w formie baszt. Dach kościoła dwuspadowy. Kruchta przed fasadą posiada narożne wieżyczki i arkadę wejściową o łuku w ośli grzbiet.

Do głównej bryły kościoła dobudowano dwa pomieszczenia w których mieszczą się kaplice Matki Boskiej Różańcowej z kryptą Działyńskich oraz   kaplica  Serca Pana Jezusa z kryptą Zamoyskich

5 Krypta Działyńskich

Wnętrza

02 004

Wnętrze wykonano w typie gotyku romantycznego. Najstarszą częścią kościoła jest kaplica Matki Boskiej Różańcowej. Budowę jej rozpoczął Stanisław Górka a ukończył ją Jan Czarnkowski w 1603 roku. W kaplicy tej umieszczone były płyty nagrobne i epitafia Łukasza, Andrzeja i Stanisława wykonane przez niderlandzkiego rzeźbiarza H. Horsta. Prawdopodobnie podczas całkowitej przebudowy kościoła przez Teofilę z Działyńskich Szołdrską Potulicką płyty nagrobne i epitafia Łukasza i Stanisława przeniesiono obok ołtarza głównego, Andrzeja zaś na  fasadę kościół. Postać Łukasza Górki, wykonana została z czarnego marmuru, postacie Stanisława i Andrzeja wykonano z białego marmuru. W 1998 roku, ze względu na niszczące warunki atmosferyczne, płytę nagrobną Andrzeja przeniesiono na powrót do kościoła i umieszczono w kaplicy Matki Boskiej Różańcowej.

W miejscu krypty Górków w podziemiach urządzono nekropolię Działyńskich. Epitafium Teofili z Działyńskich Szołdrskiej Potulickiej wystawione przez jej syna Feliksa Szołdrskiego i wykonane w 1791 r znajduje się w kaplicy MBR.

8 kolegiata płyta

5 kolegiata nagrobki Kopia

Od północnej strony kościoła – dawna zakrystia (ob. kaplica Serca Pana Jezusa) z kryptą grobową Zamoyskich.

3d kolegiata Kaplica Serca Jezusowego

Sklepienie kościoła w całości pochodzi z okresu przebudowy po 1838 roku. Ołtarz główny barokowy z przełomu XVII i XVIII wieku, przewieziony został  z kościoła św. Józefa w Poznaniu. W kaplicy Matki Boskiej znajduje się ołtarz rokokowy z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z około 1600 roku.

3 kolegiata Kaplica MBR

Za zabytkowe uznaje się też cenne płyty nagrobne Łukasza III, Andrzeja II i Stanisława Górki, wykonane przez niderlandzkiego rzeźbiarza H. Horsta oraz pochodzące z 1791 r. epitafium Teofili Szołdrskiej-Potulickiej.

5e kolegiata nagrobki Andrzeja Górka,

5g kolegiata nagrobki Łukasza Górk Kopia

5j kolegiata nagrobki Stanisław Górki - Kopia (2)

Zapraszam na następny spacer po Kórniku

Spacerem po Kórniku – 14 – Arboretum Kórnickie cd

Spacery po arboretum w ramach imprez  edukacyjno – przyrodniczych

Zapraszam na spacer w ramach cyklicznych spacerów po arboretum.Pierwszy spacer to:

  • „Zwiastuny wiosny” początek wiosny

Nareszcie przyszła wiosna coraz częściej odzywają
się ptaki i pojawiają się wiosenne kwiaty. W Kórnickim Arboretum zaczynają
kwitnąć całe łany śnieżycy wiosennej wraz z rannikiem zimowym i
przebiśniegiem. Niebawem trawniki pokryją się również błękitem cebulicy
syberyjskiej. Przyroda budzi się do życia.

1a oczar Kopia

5b3 013 Kopia

3g rannik Kopia

4 025 Kopia

5l cebulica sybyrejska Kopia Kopia

  • Kwitnące magnolie (przełom kwietnia i maja)

W Arboretum Kórnickim jest ponad 60 gatunków i odmian magnolii, niektóre okazy mają 140 – 160 lat. Dodatkową atrakcją wystawy np. ostatnio – rękodzieła pt. „Wiosenne inspiracje” lub fotograficzna „Arboretum w subiektywie”

5a 012 Kopia

5 012 Kopia

ra 039 Kopia

8 025 Kopia

  • Kiedy znów zakwitną białe bzy w połowie maja

Bzy zobaczymy w tzw. Nowem Arboretum, która na co dzień jest niedostępna dla zwiedzających. Znaleźć tam można blisko 150 gatunków i odmian, wśród których znajdują się odmiany hodowli francuskiej, rosyjskiej i polskiej, a także liczne gatunki botaniczne.

r 054 Kopia

5a 018

Dni azalii i różaneczników  w drugiej połowie maja

można zobaczyć kolekcję azalii i różaneczników w głównym parku ale i na terenie Nowego Arboretum. Majowe arboretum to nie tylko różaneczniki i azalie. W tym czasie kwitną również inne piękne krzewy, jak: derenie, złotokapy, żylistki, kaliny, krzewuszki, kolkwicje oraz drzewa: robinie, dawidia chińska, magnolie (drzewiasta i parasolowata). Arboretum jest więc pełne barw i zapachów.

3d 016 Kopia

1k rododreny

r 012 - Kopia (2)

3d 055 (1)

r 043 Kopia

4d 027

  • „Barwy Jesieni”

W ramach tego spaceru organizowane są wystawy przy pawilonie parkowym  ostatnio pt. ” Co w kieszeniach niesie jesień” , na wystawie szyszki, owoce z drzew i krzewów kórnickiego arboretum

19.10. 046 Kopia

19.10. 049

Warsztaty w ramach  ” Co w kieszeniach niesie jesień”

19.10. 048

Również w ramach spacerów jesiennych uczestnicy sadzą nowe drzewko

4 058

Podczas po arboretum zobaczyć „Polanę Edukacyjną” , powalone , murszejąca drzewa, które również żyją, warto też zobaczyć (pozostałość)   Stary wiąz szypułkowy pamiętający „Białą Damę”, i wiele innych .ciekawych miejsc i roślin.

4f 034

 4f 089

09.07 014

Stary wiąz

4f 076

Do arboretum warto wejść o każdej porze roku, w każdym dniu można wieloma miejscami się zachwycić, wyjątkiem są dni wietrzne …

Spacerem po Kórniku – 13 – Arboretum Kórnickie cd

Czasy Zamojskich

W 1880 roku po śmierci Jana Działyńskiego, spadkobiercą Kórnika został Władysław Zamojski (1855-1924). Zamojski powiększył swój majątek nabywając na słynnej licytacji dobra zakopiańskie, a wraz z nimi 5462 ha lasu tatrzańskiego (Nowak 1986). Nowy właściciel przybył do Kórnika w 1881 roku, po podróży dookoła świata.

kórnik 14.11..15 062
Wrażenia i obserwacje z tej podróży, a także zamiłowania przyrodnicze wpłynęły niewątpliwie na podjęcie przez Zamoyskiego myśli o kontynuacji niedokończonego dzieła przodków czyli przyszłej leśnej placówki naukowej. Miał w swych rękach okazałe kompleksy leśne na nizinach i w górach, miał bogatą kolekcję egzotycznych gatunków drzew i krzewów w Ogrodach Kórnickich, zgromadzoną przez dziada i wuja – Tytusa i Jana Działyńskich. Zamojski rozpoczął konsultacje z wieloma wybitnymi uczonymi-przyrodnikami (Stanisław Sokołowski, Władysław Szafer, Leon Marchlewski). Organizuje w 1908 r. w Kórniku kursy szkoleniowe dla borowych, sam uczestniczy w takim kursie (1911r). Kursy dla borowych odbywały się w Kórniku do lat 30. Władysław Zamoyski przed śmiercią przekazał majątek Zamojskich położony w Wielkopolsce (dobra kórnickie wraz z zamkiem, z bezcennymi zbiorami muzealnymi, biblioteką, parkiem) i Zakopanem o obszarze 19,661 ha. narodowi polskiemu, tworząc Fundację „Zakłady Kórnickie” (nazywana także Fundacją Zamoyskich).–

vlcsnap-2013-12-15-16h49m16s60 Kopia

Fundacja – Zakłady Kórnickie została powołana, już po śmierci Zamojskiego, przez Sejm II Rzeczpospolitej 30 lipca 1925 – z dotacji patriotycznych rodów Zamoyskich i Działyńskich. Kolekcja dendrologiczna miała służyć według woli fundatora badaniom naukowym dla leśnictwa i ogrodnictwa.
Powyższa Ustawa o Fundacji Zamojskich pkt. 6 art.2 potwierdzała i formuje cele przyszłej placówki naukowej: „Założenie i utrzymanie Zakładu badania, tak na stokach gór, jak i na równinach, wszystkiego, co wchodzi w zakres hodowli życia, ochrony i należytego wyzyskania wszelkiego rodzaju drzew, tak w kraju istniejących, jak zagranicznych, mogących się krajowi zdać, leśnych, ogrodowych, użytkowych, owocowych i ozdobnych, ich drewna, owoców, liści, soków. Piecza nad ogrodami Kórnickimi”. Postanowienie to wzbudziło ogromne uznanie przyrodniczych środowisk naukowych. Stanisław Sokołowski pisze w 1924 roku: „(.. punkt 6 statutu ma niepospolitą doniosłość. Powstanie bowiem zakład dla badań naukowych z działu leśnictwa i dendrologji, w najobszerniejszym znaczeniu, zakład, w którym ześrodkowaną będzie praca naukowa i badawcza z tej dziedziny. W ten sposób stworzona została realna podstawa dla doświadczalnictwa leśnego i dendrologicznego …)”

Za czasów  Zamojskich posadzono Aleję Generałowej Zamoyskiej

1e Aleja lipowa Zamojskiej

1h Aleja lipowa Zamojskiej

Początki myśli o instytucji naukowej
Od 1926 r. „Ogrodami Kórnickimi”, bo tak wówczas nazywano park, szkółki i sady, kierował Antoni Wróblewski, wybitny dendrolog, ogrodnik i botanik. Odbudował on w krótkim czasie zaniedbany park i zgromadził kolekcję drzew i krzewów, która przed II wojną światową liczyła 3000 gatunków i odmian i wszystko to udokumentował.

arb 031 Kopia

Już w pierwszym okresie Wróblewski zabiegał o zorganizowanie w Kórniku zakładu naukowego, który zajmowałby się badaniem drzew i krzewów. W dniu 1 lipca 1933 roku został utworzony Zakład Badania Drzew i Lasu. Mimo zaprojektowania struktur nowego Zakładu, z różnych powodów (przede wszystkim kłopotów finansowych Fundacji), tylko Dział Dendrologii i Pomologii podjął realizację swoich zadań naukowych. W okresie między wojennym piecze nad Arboretum i nad Zakładem sprawował Antoni Wróblewski. W 1936 roku nakładem Fundacji rozpoczęto wydawanie czasopisma „Wiadomości z Ogrodów Kórnickich”.

ryc12
Działalność Zakładu została zakłócona przez II wojnę światową. Niemcy w Kórniku lokowali kolekcje dendrologiczne rabowane w okupowanej Rosji, wśród nich znalazła się kolekcja odmian wyhodowanych przez słynnego ogrodnika rosyjskiego Iwana Miczurina. Do 1942 roku prace były w miarę uporządkowane (dyrektorem był jeszcze Antoni Wróblewski), natomiast lata następne niemieckich rządów przyniosły wiele strat. Antoni Wróblewski pracował jako robotnik do swojej śmierci w 1944 rok.
Jeszcze przed zakończeniem wojny dekretem nowych władz komunistycznych z 12 grudnia 1944 r. odebrano Fundacji Kórnickiej lasy, pozbawiając ją ponad 60% dochodów. 1 marca 1945 roku kierownictwo objął inż. Stefan Białobok, któremu dzięki informacji o kolekcji Miczurina, udało się uratować drzewa i krzewy przed dewastacją ze strony stacjonującego na terenie parku oddziału Armii Czerwonej.
W 1952 r. ówczesny Zakład Dendrologii i Pomologii został przejęty przez Polską Akademię Nauk. Powierzchnia arboretum została powiększona do 5o ha, powiększono kolekcje roślin głównie krzewów ozdobnych (różaneczniki, wrzosy i wrzośce, jabłonie, bzy-lilaki, karłowate odmiany świerków). W Arboretum Kórnickim rosną wspaniałe okazy rzadkich drzew i krzewów oraz liczne stare drzewa krajowe. Najstarsze drzewa to stare liczące ponad 300 lat lipy przy głównej Alei Lipowej, do 2013roku przy fosie stał potężny ponad 270 letni buk, wysoki na 28 metrów, w obwodzie 610 cm, niestety zgnilizna i martwica zrobiły swoje, w jego miejscu posadzony młody buk   „Tytus”,

2 013

ciekawą aleją jest 120 letnia „Aleja Generałowej Zamojskiej” (matka fundatora – Władysława Zamoyskiego) z gęsto posadzonych lip (pokazana wyżej). Na uwagę zasługują stare drzewa 120- 150 letnie sadzone przez Działyńskich Tytusa i Jana: czarne orzechy, miłorzęby, cypryśniki błotne, magnolie drzewiaste, platany, jodły greckie, sekwoje….

2a miłorząb dwuklapowy Kopia

Zapraszam na następny spacer po ścieżkach  kórnickiego arboretum  tym razem z przewodnikami w ramach imprez cyklicznych… i nie tylko

Spacerem po Kórniku – 12 – Arboretum Kórnickie

Arboretum Kórnickie
Arboretum należy do Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk. Zebrano tutaj bogatą kolekcję drzew i krzewów pochodzących z umiarkowanej strefy półkuli północnej. Szczególnie liczne gatunki reprezentują florę drzewiastą wschodniej Azji (Japonia, Korea, Chiny) i Ameryki Północnej. Powstanie tak bogatej kolekcji dendrologicznej jest wynikiem działalności kilku pokoleń osób związanych z Kórnikiem.

4e 057 Kopia

Park kórnicki
Za czasów Teofili Szołdrskiej – Potulickiej

Pierwsze zapiski o ogrodzie przy zamku pojawiły się już za czasów Uriela Górki, który założył przy zamku pierwszy ogród włoski i prowadził doświadczenia z uprawą winorośli. Nieco więcej o parku przy kórnickim zamku wiadomo z czasów Teofili Szołdrskiej – Potulickiej, która w drugiej połowie XVIII w. urządziła przy zamku park w stylu francuskim ze strzyżonymi żywopłotami, kamiennymi figurami zwierząt i wodotryskami. Józef Łukaszewicz w 1835 roku pisze: „…Potulicka w połowie zeszłego wieku zamek kórnicki i ogród przy nim w guście francuskim urządziła. W owym czasie zamek kórnicki, a nade wszystko ogród, do najpiękniejszych w dawnej Polsce należał… Ogród napełniony był ptaszarniami i wodotryskami rozmaitego kształtu. Tu sączyła się woda z paszczy lwa, opierającego przednie łapy na herbie familii Działyńskich, ówdzie tryskały jej strumienie z głowy wieloryba… Na kanale zamek oblewającym śnieżno białe łabędzie, po obszernym zamkowym dziedzińcu przechadzały się żurawie, pawie, bażanty…Dwie ogromne …oranżerie zawierały najrzadsze rośliny zagraniczne. W jednej części ogrodu stał budynek, znacznej wielkości, przeznaczony do hodowli jedwabników….”. Podobnie jak Łukaszewicz o kórnickim ogrodzie, oglądanym w dzieciństwie, wypowiada się Edward Raczyński (ur 1786), wspomina on też o „dwóch wysokich budynkach przeznaczone do hodowli jedwabników….”

09d 013 Kopia

Ogród Teofili znajdował się po zachodniej stronie głównej alei lipowej prowadzącej do Bnina.

03 006 Kopia

Powstania tego ogrodu, początek XVIII wiek, określić można na podstawie wieku starych lip rosnących przy tej alei. Przed 1771 rokiem w ogrodzie wybudowano dwie ośmioboczne , dwukondygnacyjne altany (pawilony), które służyły niegdyś, zgodnie z duchem baroku, wykwintnej rekreacji. Zdobiły one jeszcze ogród w 1836 roku. W 1845 przebudowano jedną z altan z przeznaczeniem na bibliotekę a drugą z altan rozebrano. Pawilon wpisany do rejestru zabytków  655076 116/A z 01.06.1968

pawilon-parkowy-kornik-arboretum-1908

5f 031 Kopia

Plan ogrodu barokowego powstałego za czasów Teofili Potulickiej wykonał na zlecenie Tytusa Działyńskiego geometra Ziehlke.

Plan 1827r Kopia

Romantyczny Ogród Tytusa Działyńskiego i Jana Działyńskiego

Po śmierci Teofili Potulickiej ogród podobnie jak zamek uległ zaniedbaniu. Brak stałego doglądu właścicieli nie sprzyjał dbałości o ogród. Przejęcie Kórnika przez Tytusa Działyńskiego stan ten zmieniło. Tytus dokonał przebudowy parku w latach 1826 – 1860 roku na wzór podobnych obiektów w Anglii, we Francji i w Niemczech. Już od 1826 roku rozpoczął gromadzenie kolekcji drzew i krzewów. Pierwsze dostawy docierały w roku 1826 i 1827 a w 1828 roku rudowano stare drzewka owocowe, stare topole… Jednak właściwa likwidacja starego ogrodu, jak wspomina Z. Celichowski, rozpoczęła dopiero się w 1840 roku, intensywne prace były prowadzone wiosną 1841 roku. W trakcie przebudowy parkowi nadano charakter parku angielskiego, który charakteryzuje się swobodnym układem grup drzew, rozległymi przestrzeniami łąk i dalekimi perspektywami.

arb 015 Kopia

jh 009 Kopia

Około 1845 roku rozbudowano jedną z altan przeznaczając na pomieszczenia biblioteki. Druga altana została rozebrana. W tym czasie włączono do parku tereny po wschodniej stronie. Cały czas do Kórnika trafiały transporty drzewek,– magnolie, cyprysy, tulipanowce, perukowce, glediczia, złotokap, ościał, dereń, bez, irga, żywotniki, czarne orzechy, miłorzęby, różne odmiany drzewek iglastych, różne rodzaje nasion kwiatów na klomby…..

24.04 017 Kopia

03 007 Kopia

1f zima

W części wschodniej wybudowano pawilon – altana zwany „ angielskim stogiem” i lodziarnię (nieistniejące). Kształtując architekturę ogrodu dla Tytusa ważnym był nie tylko materiał roślinny (kształt, kolor liści, kwiatów, a później owoców poszczególnych gatunków i odmian), ale także, decydujący o jej charakterze, sposób nasadzeń. Tworząc linie spacerowe brano pod uwagę aspekt cieszących oko widoków, zarówno z wewnątrz pałacu jak i zewnątrz. Urządzano punkty widokowe „na Bnin, na szopę, łąkę, na łąkę z sali jadalnej,”, także dbano o widok na pałac ze strony zachodniej z nad jeziora.

4f 055 Kopia

17.10 019 Kopia

Nad parkiem dominowała malownicza bryła rezydencji z różnych miejsc wyglądająca inaczej.

23 029

5a 022 Kopia Kopia

5a 033 Kopia

W ogrodzie były grządki z warzywami nie tylko tymi powszechnie uprawianymi ale innymi mniej znanymi. Tradycyjnie w dniu 1 października odbywała się prezentacja zbiorów z przypałacowych warzywników i sadów, na którą spraszani byli liczni goście. Tytusowi, posiadającem własną wizję kórnickiego ogrodu, trudno było dogodzić o czym przekonywali się niektórzy zatrudniani ogrodnicy. Tytus Działyński, a następnie jego syn Jan sprowadzali do Kórnika nasiona i sadzonki licznych drzew i krzewów, najczęściej nie znanych wówczas w Polsce, ze szkółek i najbardziej znanych zakładów ogrodniczych w Anglii, we Francji, Holandii i Niemczech, wydatkując na ten cel poważne sumy. Szczególnie Jan Działyński w latach 1860-1880 zgromadził tu kolekcję liczącą około 1500 gatunków. Były to niewątpliwie najbogatsze zbiory dendrologiczne na ziemiach polskich i jedne z największych w Europie.

1b żółtlica

25 008

4 022

Tytus i Jan Działyński tworzyli kolekcję drzew i krzewów w Kórniku z wyraźnym celem założenia tu wyższej szkoły leśnej i ogrodniczej. Ludwik Plater pisze „Tytus Działyński …… za pośrednictwem wykształconego w leśnictwie rodaka naszego Trąbczyńskiego (pisownia oryg. – W.Ch.) urządza obszerne lasy swoje i ma oprócz tego w zamiarze utworzenie szkoły leśnej”. Do idei szkoły rolniczej i leśnej wrócił Jan Działyński , który zaraz na początku swojej działalności, przedłożył 8 marca 1861 r. projekt wyższej szkoły agronomicznej w Kórniku. Kłopoty z zaborcą za udziały w powstaniach uniemożliwiły zrealizowanie tych projektów. Jan Działyński jest twórcą wspaniałego parku w Gołuchowie.

cd 011

Piaski

Oficyna folwarczna zlokalizowana przy ul. Średzkiej, zwana później klasztorną, została zbudowana około połowy XVIII w. na przedmieściu Piaski, gdzie mieścił się gościniec pański Piaski, służący do obsługi podróżnych przybywających drogą średzką. W 1857 r. w domu tym osadzono pierwsze trzy siostry miłosierdzia sprowadzone do Kórnika przez Celestynę Działyńską. Siostry prowadziły tu, do 1900 r., szpitalik, przytułek i ochronkę dla dzieci. W momencie założenia Zakładu Badania Drzew i Lasu FZK i Ogrodów Kórnickich budynek przebudowano. W latach 30. XX wieku na parterze mieściły się biura ówczesnych Ogrodów Kórnickich, a piętro zamieszkiwał ich dyrektor.

Zapraszam na dalszy spacer po Kórnickich Ogrodach

Spacerem po Kórniku – 11 – zamek – Biblioteka Kórnicka

Biblioteka Kórnicka

logo-bkpan

W zamku prowadzi działalność  biblioteka, założona w 1817 roku przez Tytusa Działyńskiego w rodzinnym Konarzewie i w 1826 przeniesiona do Kórnika. Dzieło ojca kontynuował syn Jan i ostatni właściciel  Władysław Zamoyski, wnuk Tytusa.

Biblioteka kórnicka 017

Zbiory na galerii w Sali Mauretańskiej

Biblioteka 1

Biblioteka 2

Władysław Zamoyski w 1924 r. utworzył fundację „Zakłady Kórnickie”, przekazując Bibliotekę wraz z swymi dobrami narodowi polskiemu. Biblioteka posiada także filię w Pałacu Działyńskich na Starym Rynku w Poznaniu.

zamek 04 002

Czytelnia w Pałacu Działyńskich

11 025

Od 1953 r. biblioteka weszła w skład Polskiej Akademii Nauk. Zbiory Biblioteki Kórnickiej liczą około 350 tysięcy woluminów , w tym ponad 40 tysięcy starodruków, m.in. rękopis III części Dziadów, ballady Pan Twardowski, czy fragmenty Beniowskiego. Unikatami są XVI-wieczne wydania drukiem poezji Jana Kochanowskiego, najstarszym zaś zabytkiem jest tu rękopis francuski pochodzący z przełomu IX i X stulecia. Julian Bartoszewicz z „Tygodnika Ilustrowanego” tak pisze o kórnickiej bibliotece- „ Książkami, które wydał Raczyński, można całe półki zastawić – wydania zaś Działyńskiego wiele miejsca nie zajmują. Ależ ogrom i waga naukowa tych wydawnictw! Każda książka Działyńskiego zaważy za 10 do 20 książek Raczyńskiego. Z jakimż to wydają się Acta Tomicyana, Lites ac res gestae inter Polonos ordinemque cruciferorum, Źródło pisma do dziejów Unii, Status Litewski, Rodowody Szydłowieckich!

Podczas pokazu mogliśmy   zobaczyć cały stos starych, ciekawych, nie zawsze pokazywanych, oglądanych w białych rękawiczkach starodruków, druków techniką drzeworytu, rękopisów….. Była tu książka na łańcuchu, była biblia z połowy XVI,  była historia Gdańska, była ballada „Pani Twardowska”

Biblioteka kórnicka 068

Biblioteka kórnicka 028

Biblioteka kórnicka 029

Biblioteka kórnicka 049

Biblioteka kórnicka 057

Biblioteka kórnicka 040

Biblioteka 6

Biblioteka 7

Biblioteka 9

Biblioteka 10

W z uwagi zbyt mało miejsca w zamku część zbiorów bibliotecznych około w 1850 roku znalazło miejsce w rozbudowanym przez Tytusa Działyńskiego pawilonie parkowym w parku a po roku 1870 roku za czasów Jana Działyńskiego w przebudowanej oficynie Nad Jeziorem (Australii). W tej oficynie tej znalazły schronienie australijskie zbiory Władysława Zamoyskiego ( stąd potoczna nazwa „Australia”).

zamek 04 005

zamek 04 003

zamek 04 001
W obu oddziałach – w Kórniku i w Poznaniu – mieszczą się czytelnie. Dzięki wdrażaniu nowych technologii, w czym Biblioteka ma spore doświadczenie, z coraz większej ilości zbiorów można skorzystać w Internecie za pośrednictwem biblioteki cyfrowej.

11 024

O specyfice tej szczególnej instytucji jaką jest Biblioteka Kórnicka świadczy nie tylko szeroki przedział aktywności – od naukowej po edukacyjną ale też skupienie pod jednym szyldem zarówno wspaniałej biblioteki jak i pełnowartościowego muzeum. Całe zaś to bogactwo wystawia jak najlepsze świadectwo wielkości założycielowi i jego koncepcji.