Twierdza Poligonalna
Budowano ją w latach 1828 -1869 – argumentem za jej budową było położenie miasta – na najkrótszej drodze z granicy prusko-rosyjskiej do Berlina, Inicjatorem ufortyfikowania Poznania w XIX wieku był generał Karl von Grolman – szef V Korpusu Armii pruskiej.. Twierdza poligonalna – to z opisanym wcześniej Fortem Winiary – umocnienia, które obejmowały całe miasto, –
Umocnienia prawobrzeżne
na prawym brzegu Warty były to wał główny obronny, który opierał się o brzegi Cybiny (na północy) i Warty (na południu),miał on murowaną skarpę ze strzelnicami przy fortach,.. ,śladów nie znalazłem…
był to fort Reformatów (Fort Prittwitz ) fort reditowy zbudowany na Śródce .1836 -40..W trakcie II WŚ w forcie funkcjonował obóz jeniecki dla aliantów… dzisiaj po forcie nie ma śladów, ( może jakieś nędzne murki, podobno, ja nie znalazłem), ale jest szansa, że pod ziemią jakieś coś jest… może kiedyś…
budowla nie była małą budowlą…podobnie inne forty
i drugi Fort Rocha – fort zbudowano w latach 1839 – do 1846 , podobny do poprzedniego, wg tego samego planu…
Oprócz fortów i wału były po prawej stronie Warty inne umocnienie ; prochownie, luneta Cybińska (ziemna)….. , trzy bramy umieszczone w wale – Bydgoska (na północ), Warszawska (na kierunku Warszawy), i Kaliska (na południu umocnień)…. były podobne do siebie.. we wschodniej części wału usytuowana Śluza Cybińska ..
Brama Bydgoska zbudowana w latach 1838 -39 stała w wale łączącym fort Prittwitza ze Śluza Katedralną i prowadziła w kierunku przez Zawady na Bydgoszcz… podobna do Warszawskiej (niżej), rozebrana na początku XX wieku niektórzy powiadają, że w 1924r
Brama Warszawska zbudowana w latach 1838 -42… rozebrana w 1924r choć na starym obrazku widać, że ją rozbierają w 1906r… stała mniej więcej tam gdzie dzisiaj rondo Śródka
Brama Kaliska – zbudowana w latach 1844-49 , jako ostatnia z bram prawobrzeżnych na drodze (obecnie ul Baraniaka, Kaliska) do Ostrowa Wlkp i Kalisza….Brama długo przetrwała i dopiero rozebrano ją w 1950 roku, jako ostatnią…szkoda…
Śluza Cybińska .. zbudowana w w 1845 roku na rzece Cybinie i służyła do spiętrzania wód Cybiny. Nieskomplikowana budowla, dwa przepusty murowane z zastawami potrójnymi … ale mogła podnieść poziom wody o około 5m..
przepust północny znajduje się pod ul. Jana Pawła II, z zewnątrz nie widoczny, obudowany betonem…
Po wojnie śluzę zastąpiono nowoczesnym Jazem Maltańskim, a jego zastawa spiętrza Cybinę i formuje Jezioro Maltańskie..
W miejscu gdzie dzisiaj Jezioro Maltańskie była Luneta Cybińska (Astera) zbudowana w 1845 -47. Luneta ziemna, wysunięta około 300 m, z drogą krytą, z czterema działami w redicie, które miały za zadanie osłonę forów Reformatów i Rocha.. podobno zarysy lunety widoczne po spuszczenia wody jeziora …
Umocnienia prawobrzeżne
Umocnienia na Tumie
W latach 1856 -1862 – wykorzystując otaczające Ostrów Tumski cieki wody, uzupełniono umocnienia na prawym brzegu Warty budując Cytadelę Tumska. Z ciekawszych budowli twierdzy na Ostrowie Tumskim (oprócz wałów, szańców, murów, nadszańców….) jest Jaz Katedralny na Cybinie, jeden z dużych jazów służący do tworzenia obszarów zalewowych i jednocześnie pełniących rolę mostów. Jaz Katedralny zbudowany latach 1834-39 na Cybinie pomiędzy Tumem a Śródką, most długi 55m, 9 przęseł ceglanych z miejscami na drewniane zastawy, zadaniem było zalać obszar wokół…
Do dzisiaj wiele z tej budowli zostało , został cały zachodni przyczółek mostowy, budynek około 15 x 30m nakryty nasypem ziemnym, dzisiaj ładnie odnowiony i połączony z Bramą Poznania – Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego.
Bramę Poznania wybudowano na wschodnim przyczółku mostowym…
Bramy Poznania
wewnątrz też czegoś brak, choćby mało wyraźne kierunki zwiedzania, choćby brak miejsca żeby odpocząć, choćby… no czegoś brak, na kolana nie powala po tak długiej budowie…
dobrze choć teraz z widokiem na Ostrów Tumski
Na Zagórzu już w 1831 planowo budowę fortu, ale powstał dopiero w 1856 roku i zamykał od strony południa umocnienia katedralne, w 1864 nazwano go Fortem Radziwiłła. Centrum fortu to czterokondygnacyjna redita pełniąc rolę działobitni, z wewnętrznym dziedzińcem, Fort zniszczony w 1945 roku, nie ma po nim śladu
Na tyle spaceru w czasie i przestrzeni po umocnienia poznańskiej Twierdzy Poligonalnej po prawej stronie Warty , zapraszam na dalszy spacer po umocnieniach lewobrzeżnych ……