Po fyrtlach Poznania 142 – Łazarz cd

10/10 - (1 vote)

Ulica Jana Matejki

– to najważniejsza ulica Górnego Łazarza, łączy Łazarz z Jeżycami, jej przedłużeniem jest ulica Kasprzaka na południu i Szylinga na północy. Wytyczona w 1895 roku i powtarza bieg drogi wiejskiej (drogę tą widać na planach z 1795 roku). Początkowo nazywano ją  Nowoogrodową i planowano wybudować przy niej wille, a zbudowano  głównie secesyjne kamienice.

Zbigniew Zakrzewski tak powiada o tym fyrtlu:…”… tu spotkały się tereny parkowe z wojskowymi.Wyrosła luksusowa dzielnica Poznania zasiedlona przez pruską plutokrację i wysokich urzędników. Odtąd wykwint – niekiedy napuszony- ozdobnych fasad z balkonami, wnękami i wykuszami, a także niektórych klatek schodowych charakteryzuje do dziś zabudowę  tej okolica…”

Ul. Matejki3

Początkowo   nazywała się Nowoogrodową, często mylono ją z Ogrodową, od do 15 listopada 1919 roku patronuje Jan Matejko  z przerwą podczas II  wojny, kiedy zrobiono z niej  Dr Wilmsstrasse…

Matejki 126 KopiaUl. Matejki20

Zastanawiałem się od której stron zacząć spacer, bo każde miejsce ciekawe, ładne, …. ale

Jan Skuratowicz, Leszek Szurkowski w książce „Secesja w architekturze Poznania” pisze: „Na narożniku ulic Grunwaldzkiej i Matejki do 1945 roku wznosiła się jedna z najwspanialszych secesyjnych willi: dom Nazarego Kantorowicza, w okresie międzywojennym mieszczący dyrekcję Pewuki (Powszechnej Wystawy Krajowej). Wtedy w tym miejscu zaczynała się najważniejsza dzielnica nowego miasta, pełna wspaniałych willi i kamienic. Stąd chyba wszystko się zaczęło, by kontynuować dzieło nowego formowania miasta przez zespół Johowa i okolice placyku przy ulicy Wyspiańskiego.”

Domu Nazarego Kantorowicza niestety już nie ma , wyglądał jak na starym obrazku,

Skutar. 005

  stoi tu dzisiaj budynek kina Olimpii.. budynek jest pusty, zniknął również neon „Olimpia” z dachu ..  i początek ulicy Matejki skrzyżowanie z Grunwaldzką 

4e 022

początek ulicy to też  kamienica  narożnikową Grunwaldzka nr 20b i Matejki 1 – kamienica z 1900 roku, odnowiona i przerobiona, kiedyś wyglądała inaczej. Projektował ją ,  jak sąsiednią Grunwaldzką 20a, Paul Pitt.  Kamienica po przejściach, w 1945 roku wypalona, po odbudowie w 1947 straciła swój urok.. obie kamienice  20a i b miały zostać rozebrane… (ulice miały być szerokie ale ze względu na cienki strumyk kasy uchowały się)

11.8.14 076

od strony ulicy Grunwaldzkiej na początku XX wieku

Fotopolska_252061 (20)

Widok  obecny na kamienice 20a i b

Grunwaldzka 073 - Kopia (2)

11.8.14 025 Kopia

Sąsiednia kamienica pod nr 2 wybudowana w roku 1900,  piękna secesja, w której zabytkowe, dwuskrzydłowe,  drewniane okna zamieniono na plastiki … i teraz pasują jak kwiatek do kożucha…   interesująca elewacja – bogata dekoracja na tynku ujęta w ramy z kolorowej cegły.. szkoda, że tynk się posypał… i szkoda, że z kamienicy wywalili „Miniaturkę”

Matejki 114

11.8.14 079

11.8.14 078

28 października 2008 roku godz. 18:00 zniknęła z tego miejsca  zniknęła „Miniaturka”-  Po prawie 60 latach swoją działalność zakończył bar mleczny przy ulicy Matejki 2.   „Miniaturka” istniała od 1952 roku i była najstarszym tego typu barem w Poznaniu.  teraz na miejscu „Miniaturki”  apteka, a „Miniaturki” szkoda… 🙂

07

Kamienica pod trójką  zbudowana dla  właściciela cegielni Otto Fechnera, projektował ją Paul Pitt

Matejki 117

Na każdym piętrze po dwa mieszkania , wielkie pokoje często otwarto na balkony zdobne w secesyjne balustrady ( teraz trochę upiększone.. na zielone 🙂 )Matejki 116 - Kopia (2)

Matejki 116 Kopia

Następne domy na  odcinku do ulicy Konopnickiej po wschodniej stronie, równie solidne i wielkie ale mniej strojne, to kamienice  nr4- nr 7 i pod nr 8 szkoła – II Liceum Ogólnokształcące im. Heleny Modrzejewskiej i Generałowej J. Zamoyskiej. (zielony budynek)

11.8.14 014

11.8.14 043

II Liceum Ogólnokształcące im. Heleny Modrzejewskiej i Generałowej J. Zamoyskiej.

Budynek szkolny powstał  jeszcze w czasie zaboru pruskiego,   mieściło się w nim liceum niemieckie. W roku 1920 usadowiło się tu Państwowe Liceum Żeńskie na Łazarzu, które najpierw  powstało przy ulicy Matejki 50. Od roku 1929  – Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Generałowej Zamoyskiej. Dzisiaj to II Liceum Ogólnokształcące im. Heleny Modrzejewskiej i Generałowej J. Zamoyskiej, organizujące  jako pierwsza szkoła w regionie  program międzynarodowej matury, oraz  organizuje również „Śniadania w Dwójce” – spotkania uczniów ze znanymi osobistościami, byli tu m. in.: Bronisław Komorowski, Lech Wałęsa, Hanna Suchocka, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Balcerowicz, Janina Ochojska, Ryszard Grobelny, Wanda Błeńska, Eleni, Agnieszka Duczmal, Piotr Gąsowski, Wojciech Fibak, Małgorzata Ostrowska, Krzysztof Zanussi, Maciej Zakościelny, Justyna Steczkowska, Zenon Laskowik, Krzysztof Materna, Marcin Libicki czy drużyna Lecha Poznań….

7a 129

Dalej po wschodniej stronie Ulicy Matejki zespół willowy – Kaiser-Wilhelm-Anlage (Założenie Cesarza Wilhelma) powstały z inicjatywy nauczyciela Konstatego Günthera. Günther był założycielem filii hanowerskiego  Towarzystwa Budowy Domów Urzędniczych. Wille budowano dla niemieckich urzędników na terenie zwanym Polem Zamkowym, – przy Konopnickiej Matejki, Orzeszkowej i Śniadeckich . Pierwsze domy zaczęły powstawać w 1895 rok a do 1914 roku pobudowano 24  wille, pozostałość powstałe po roku 1918. Koncepcja i projekty domów autorstwa architektów  Maxa Schencka i Paula Pitta.

Przy ulicy Konopnickiej

11.8.14 004

Konopnickiej 168

na początku  ulicy , na narożniku  Matejki, pod nr 1……

Matejki 137

trójka (chyba trochę starano się upiększyć), i  piątka z ładnymi balkonami

Konopnickiej169

Pod ósemką  jedna z charakterystycznych willi tego osiedla, dom piętrowy, dwubarwne cegły,  użytkowe poddasze, murowane altany, jedna z tarasem zabudowanym  drewnem, ogródek…

25.7.14 128

Konopnickiej 172

Pod 15 piękna willa z początku XX wieku

11.8.14 007

Szczegół

11.8.14 005

jeszcze jedna ciekawa willa z roku 1896 po nr 16

25.7.14 134

 prawie przed każdym domem kuty płot ozdobny  i ogródek wokół

25.7.14 132

 nr 15 –  w willi mieści się Okręgowa Rada Adwokacka

25.7.14 131

jeszcze willa pod nr 9… (szkoda, że trochę ktoś powiększył i zeszpecił) …pokazuję ją ponieważ w tej willi mieszkali, na starość, bohaterowie książki „Marianna i róże”  , Michał i Marianna Jasieccy- Wielkop0lscy ziemianie, dawni właściciele Polwicy,  Ostrowieczka, …. książka o historii wielkopolskich ziemian…

Poznań 1 Konopnickiej 9

Ulica Orzeszkowej

narożnik Matejki , początek to dwie narożne kamienice, wille  powstały na początku budowy  Kaiser-Wilhelm-Anlage. Nr 1 z klinkierowej cegły, z wieżyczką, ostatnio w budynku Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa…

Konopnickiej 174

od strony ul. Matejki

7a 118

Orzeszkowej 164

na drugim narożniku pod dwójką

Orzeszkowej 163 Kopia

od strony ulicy Matejki

Matejki 132 - Kopia (2)

ze zdobnymi elementami secesyjnym….. szczególnie piękne balkony ozdobione złotymi liśćmi… i zielona „Żabka”

Matejki 132 Kopia

„Poznańskie sanatorium” i kolejarska lecznica  Grupa niemieckich lekarzy z doktorem Maxem Jaffé na czele postanowiła założyć niewielki prywatny szpital przeznaczony dla kobiet. Pobudowano willę nr 6 na osiedlu Kaiser-Wilhelm-Anlage w stylu szwajcarskim, podobnym jak budynki w najbliższym otoczeniu i   ulokowano w niej początkowo oddział ginekologiczno-położniczy, a z czasem też chirurgiczny i internistyczny. Położone w malowniczej, spokojnej okolicy Posener Sanatorium było nowoczesną placówką, leczącą nawet nieprzyjmowane w innych szpitalach przypadki. W 1921 roku szpital kupiło PKP i poszerzony o sąsiednie wille stał się Szpitalem Kolejowym z przerwami aż do lat 90 XX wieku. 2007 roku deweloper, firma Wechta rozpoczął budowę blok mieszkalny,   burząc układ przestrzenny założenia Kaiser-Wilhelm-Anlage.. blokiem w stylu … pasującym do osiedla jak kwiat do Korzucha… Zastawiające gdzie był konserwator zabytków?

25.7.14 126

ale Wechta to nie cała Orzeszkowej, są tu perełki choćby pod czwórką. Fasadę rozdzielona centralnie umieszczonym ryzalitem z ozdobnym szczytem,  balkony o eleganckich, kutych balustradach, niewielki ogródek ogrodzonym metalowym płotem.

Orzeszkowej 162

lub domy z cegły czerwono – żółtej  (12)

Orzeszkowej 150

jeszcze czekający na lepsze czasy dom pod siódemką

Orzeszkowej 160

Pod 11 piękna secesyjna kamienica pod sową, teraz już  pięknie odnowiona, zbudowana na początku XX wieku. Szczyt domu bogato zdobiony z secesyjnymi sztukatorskimi elementami, na szczycie sowa.  W prawie pośrodku  fasady wieża zwieńczona hełmem. 

Orzeszkowej 147

 Projektantem budynku był Paul Pitt, jeden z najbardziej znanych architektów  secesji (kamienice Grunwaldzka 20, Matejki 3….),

Orzeszkowej 149

Sztukateria, najprawdopodobniej wytworzona przez Bolesława  Richelieu

Orzeszkowej 148

Osiedle Kaiser-Wilhelm-Anlage  od strony ulicy Śniadeckiej

11.8.14 002

Wracam na zachodnią stronę ulicy Matejki i tu na początku zamiast Willi Kantorowicza, na rogu Grunwaldzkiej i Matejki,  na jej miejscu stoi…modernistyczny budynek – najpierw był to Dom Kultury Milicji Obywatelskiej Służby Bezpieczeństwa, później Kino Olimpia, potem teatr  „Viva” potem Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa, a później Wydziału Prawa i Administracji Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji… teraz tu pusto…

Ul. Matejki 24

Obok  kina Olimpia dwie interesujące kamienice z początku XX wieku (68;67). Kamienica 68 (ciemna) powstała w 1908 roku dla przedsiębiorcy budowlanego Martina Muchy, asymetryczna fasada, balkony, które ożywiają fasadę, sztukateria…szkoda, że wszystko brudne, i zamiast zdobić odpycha…. Mieszkała w tej kamienicy Wanda Chełmońska – Boczkowska, córka wielka malarza Józefa Chełmońskiego, również malarka („Procesja na Starym Rynku”;  „Poznańska Bamberka”)

  7a 053

Dom pod nr 67  zbudowano kilka lat wcześniej około 1900 roku, (podobnie jak na Grunwaldzkiej 20a i b) , projektantem był sam właściciel domu, architekt  Anton  Künzel. Przyziemie z cegły klinkierowej, starannie opracowane elewacje… Rangę właściciela podkreśla wieżyczka na rogu,   sztukateria secesyjna i barokowa (albo tynk udający sztukaterię),  bogate portale….

7a 110

7a 111

Skryta 060

Skryta 061

Jedno skrzydło tej kamienicy znajduje się na ulicy Skrytej,  kameralnej uliczki odchodzącej od ulicy MatejkiPowstał tu  w początku XX wieku zespół urzędniczych kamienic przy ulicy Skrytej. Secesyjne kamienice przeznaczone dla niższych rangą urzędników jednak zaprojektowane nowocześnie i w przemyślany sposób przez Antona Künzla i współpracującego z nim Martina Muchy,: cały układ przestrzenny osiedla zapewnić miał mieszkańcom jak najbardziej przyjazne warunki życia. Przed budynkami wytyczono przedogródki, a ulicę poprowadzono tak, by podwórza kamienic były otwarte. Takie rozwiązanie zapewniało dopływ światła słonecznego z wielu stron: dzięki temu udało się uniknąć powstawania zacienionych podwórzy otoczonych oficynami i zredukowano liczbę ciemnych pokoi na styku skrzydeł kamienic. Ulica Skryta w 1920 roku a jej nazwa oddaje jej charakter.

 Ul Skryta Kopia

Matejki 122

Po tej samej stronie (63) domy z muru pruskiego (szkielet z drewnianych belek wypełniony cegłą), dwie kamienice   z lat osiemdziesiątych XIX wieku, oba budynki były przeznaczone dla rodzin podoficerów i  wchodziły w skład kompleksu koszar drugiego pułku huzarów,( po nich koszary zajęli strzelcy konni a po odzyskaniu niepodległości koszary zajął Piętnasty Pułk Ułanów).  Koszary rozmieszczone między ulicami Matejki, Grunwaldzką i Ułańską.

Matejki 125

Do dzisiaj budynki pełnią funkcje mieszkalne..

 Matejki 124

Matejki 134

Zabytkowy budynek z tego   kompleksu koszarowego, kiedyś ujeżdżalnia Piętnastego Pułku Ułanów Poznański, ujeżdżalnia  zbudowana w roku 1905, projektował ją jeden z najbardziej znanych architektów Poznania Emil Asmus. Teraz „Biedronka”, myślę, że budynek ma się z Biedronką dobrze i nie podlega ruinie…

Ul. Matejki15

Matejki 135

Matejki 129

Od ulicy Matejki odchodzi Ulica Grottgera, tu początek  osiedla, założenia urbanistycznego: Jehaw – Gelände,  zapraszam na następny spacer po tym fyrtlu, … 🙂

 

 

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.