Plac Wielkopolski
Od czasów średniowiecznych było to przedmieście Glinki, które stanowiło teren cegielniany leżący na północ od Góry Przemysła. Teren ten zajmowały głównie cegielnie oraz młyny napędzane wodami płynącej tędy Bogdanki. Właściwa urbanizacja tych terenów zaczęła się w drugiej połowie XVIII wieku, gdy część terenów nabył ówczesny poznański restaurator Jan Geisler. Na początku XIX wieku ziemie u podnóża Góry Przemysła nabyli Sapiehowie. Teren rozplanowano, wydzielono duży prostokątny plac targowy (jeden z placów zaprojektowanych przez Davida Gille’ego w ramach nowego miasta), który od nazwiska właścicieli nazwano Sapieżyńskim, nazwa utrzymywała się do II wojny światowej. Zbigniew Zakrzewski pisze w swojej książce „Ulicami mojego Poznania” „…Od chwili jego uformowania i zabudowy, w początku zeszłego stulecia, przez blisko półtora wieku nosił nazwę placu Sapieżyńskiego. Jako, że teren ten, w średniowieczu przez cegielnie zajęty, należał do Sapiehów. Na powstałym tuż po roku 1800 placu panował krajobraz zgoła sielankowy. Południową jego część wypełniał staw zamkowy z młynem, rozlewisko przepływającej tędy ku wschodowi, w stronę Warty, rzeczki Bogdanki.. W roku 1876 staw został zasypany i na dużej przestrzeni powstało targowisko, w okresie międzywojennym największe w Poznaniu, zajmujące całe wnętrze placu…”. Staw na krótko przekształcono w kąpielisko, obsadzony drzewami, z odbijającymi się w stawie zamkiem, tworzyły malowniczą całość.
Plac był główną areną zdarzeń podczas rozruchów wywołanych przez głodujących bezrobotnych wiosną 1847 roku.
Stara zabudowa niemal w całości została zniszczona w czasie II WŚ, z wcześniejszych budynków został tylko budynek Archiwum Państwowego oraz wielka kamienica u szczytu placu w pierzei południowej. Po II WŚ plac nazwano Placem Wielkopolskim. Został odbudowany w latach 1953-66 r. a wariant odbudowy został wybrany w konkursie na zabudowę tej części miasta. Zabudowę placu oraz przyległe tereny na Wzgórzu św. Wojciecha realizowano etapami w latach 1953 – 1966 w myśl obowiązującej wówczas doktryny realizmu socjalistycznego. Bloki projektowane w oparciu o stare normy urbanistyczne i architektoniczne stąd mieszkania małe i niefunkcjonalne (proj. Stefan Słoński i Leszek Klause). Ideą przewodnią była forma łącząca w łagodny sposób Stare Miasto z nową częścią Poznania. W budynkach pojawiły się detale nawiązujące do historycznego dziedzictwa architektonicznego miasta: monumentalne bramy o kasetonowych sklepieniach, gzymsy, balustrady, tralkowe balkoniki… Plac Wielkopolski jest pięknym przykładem socrealizmu. Dzisiaj Plac Wielkopolski to w większej części popularne targowisko, na poboczach ułożone torowiska tramwajowe tworzą awaryjną pętlę.
Archiwum Państwowe
W zabudowie placu zawsze przeważały domy mieszkalne. Jednak jako jedne z pierwszych w już 1802 roku stanęły w południowo-wschodnich narożniku budynki inkwizytoriatu i więzienia. Osiemdziesiąt lat później na tym na tym miejscu stanął gmach Wyższego Sądu Krajowego (Oberlandesgericht).. Gmach zbudowany w latach 1879-1882 według projektu Heinricha Kocha, zmodyfikowany przez architektów berlińskich Johanna Anathola Theodora Herrmanna i Karla Friedricha Endella.). Obiekt mieścił salę rozpraw, biura i mieszkanie prezesa sądu wszystko to bogato zdobione ornamentami, nawiązującymi do renesansu włoskiego i francuskiego. Po zniszczeniach wojennych w 1945, gmach odbudowano niedbale, z brakiem poszanowania dla detalu, zatynkowując żółte cegły elewacyjne. Jedyną pozostałością dawnej świetności budynku jest reprezentacyjna klatka schodowa. Pozbawione neorenesansowego detalu elewacje dają słabe pojęcie o klasie budynku. W roku 1951 umieszczono w gmachu Archiwum Państwowe.
Kamienica 28 ulica 23 Lutego
Jedyną oryginalny budynek przy Placu Wielkopolskim a właściwie przy zamykającej go od południa ulicy 23 Lutego (dawniej Friedrichstrasse i Pocztowa) to wielka, neorenesansowa, czteropiętrowa kamienica nr 28 z początku XX wieku . Front zdobią dwa szerokie wykusze, pomiędzy którymi umieszczono długie balkony. Górną partię tej elewacji zakończono trzema szczytami o renesansowych spływach. Dziś tłem dla kamienicy stał się zbudowany w ostatnich latach zamek Przemysła.
Na następny spacer zapraszam na ulicę Solna i Młyńską…