Plac Wolności (Plajta) (w czasach zaborów Wilhelmsplatz, w czasach Księstwa Warszawskiego – Plac Napoleona)
– plac o wymiarach 85 na 205 m w Poznaniu znajdujący się na zachód od średniowiecznej części Miasta pomiędzy ulicą 3 Maja i alejami Marcinkowskiego.
Wkroczenie wojsk francuskich sprawiło, że plac otrzymał w latach 1806 – 1815 nowego patrona – Napoleona . Od początku XIX plac się zmieniał, ale już niemal od początku swego istnienia pulsował życiem towarzyskim, powstała tu kawiarnia i restauracja, urządzano przedstawienia i rozbrzmiewała muzyka. O jego charakterze zadecydowały budowle kulturalne, w tym polskie fundacje jak Biblioteka Raczyńskich, Bazar.. Plac w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku uatrakcyjniły ekskluzywne hotele, banki, luksusowe kamienice, na zachodzie stanął Teatr Miejski, na wschodzie był park,
zaś zachodnią część przekształcono w typowy plac z pomnikami. Pomnik nachodzki (Löwendenkmal) z 1870 roku, pierwszy pruski pomnik w mieście przedstawiał lwa oraz czterech żołnierzy, upamiętnienie zwycięstwa w wojnie siedmiotygodniowej w 1866 roku. Drugi pomnik postawiono u wylotu ulicy Kohleisa (dziś ul. Nowowiejskiego), generała Karola Fryderyka Steinmetza. Następny pomnik Fryderyka Wilhelma III z 1902 roku stanął przy wylocie ul. Nowej .
Po odzyskaniu niepodległości
Na początku powstania plac został zajęty przez Polaków . W dniu 26 stycznia 1919 roku żołnierze wielkopolscy złożyli uroczystą przysięgę (wydarzenie to upamiętnia znajdująca się na placu płyta). W kwietniu 1919 roku z placu usunięto niemieckie pomniki a w czerwcu 1919 roku plac nazwano Placem Wolności – tu rozpoczęło się wolność, tu zaczęło się Powstanie Wielkopolskie, tu odbyła się przysięga powstańców, tu zginął pierwszy powstaniec- Franciszek Ratajczak…. Plac się dalej zmieniał, w 1937 wybudowano okazałą siedzibę PKO BP – w modnym podówczas stylu wczesnego modernizmu… przed samą wojną plac rozkopano robiąc rowy obronne. Po śmierci Romana Dmowskiego próbowano plac nazwać Placem Romana Dmowskiego, jednak względy historyczne symbolizujące dążenia wolności obroniły nazwę.
Podczas wojny
znowu zmiana, plac uporządkowano i zmieniano znowu nazwę na Wilhelmowski. 16 sierpnia 1942 roku na placu odbył się zorganizowany przez Arthura Greisera międzynarodowy mecz bokserski między Niemcami a Chorwacją zakończony zwycięstwem Niemiec 12:4.
Po II wojnie
Do połowy XX wieku plac pełnił funkcję „serca miasta”, potem następowała powolna erozja śródmieścia, co spowodowało upadek znaczenia przestrzeni publicznych.W latach 60 XX wieku, plac przebudowano wg. projektu Witolda Milewskiego i Zygmunta Skupniewicza , wycięto drzewa, a najbardziej charakterystycznym elementem tego projektu stała się, znajdująca się w północnej części placu pomnik Higiei. W latach 2005 – 2006 pod placem zrobiono podziemny parking a pomnik Higiei zastąpiono klombem. Jesienią 2009 roku ponownie odsłonięto pomnik Higiei, który powrócił na płytę placu po renowacji i stanął w obecnym miejscu, przed Biblioteką Raczyńskich.. W czerwcu 2012 r na placu pojawiła się następna fontanna – Fontanna Wolności składającą się z dwóch skrzydeł 10 metrowych po których spływa woda. Płytę placu wykorzystuje się dla różnych celów począwszy od ekspozycyjnych (np. międzynarodowa wystawa rzeźby monumentalnej Preludium. Rzeźba w mieście, maj-czerwiec, 2008), po wielki sezonowy ogródek piwny.
Płyta pamiątkowa – miejsce przysięgi Powstańców Wielkopolskich
Na Placu Wolności, przed wschodnią fasadą Arkadii wmurowana pozioma płyta pamiątkową, na której metalowymi literami upamiętniono miejsce złożenia 26 stycznia 1919 roku uroczystej przysięgi uroczystej przysięgi żołnierskiej przez Powstańców Wielkopolskich. W narożnikach płaszczyzny umieszczono cztery płaskorzeźby krzyża powstańczego. Projekt tablicy wykonały Anna Krzymańska i Jolanta Drzewoska.
Przed przysięgą powstańców została odprawiona msza święta przy ołtarzyku wykonanym ze srebrnych plakiet z Kaplicy Matki Boskiej Różańcowej z kościoła Dominikanów. Plakiety te po kasacie zakonu wykupił Tytus Działyński i zlecił wykonie ołtarzyka, który później został wykorzystany w czasie zaprzysiężenia Wojska Polskiego w czasie Powstania Wielkopolskiego. Ołtarzyk znajduje się w Zamku Kórnickim i stoi w Sala Mauretańskiej.
Wcześniej, na miejscu gdzie dzisiaj płyta pamiątkowa, stał od 27 czerwca 1870 roku pomnik tzw Lew Nachodu (Löwendenkmal) – upamiętniał on żołnierzy V korpusu armii pruskiej, stacjonującego na terenie Prowincji Poznańskiej, którzy zginęli w bitwie pod Nachodem 27 czerwca 1866 roku w czasie wojny prusko – austriackiej. Zburzony w kwietniu 1919 roku.
Zapraszam na spacer po Placu Wolności, tym razem żeby zobaczyć Plac bardziej z bliska, zobaczyć niektóre budynki, budowle, ……