Grobla
Kiedyś było tu pastwisko, takie pastwisko między odnogami Warty, potem , dla ułatwienia przejazdu, usypano groblę. Spowodowało to obniżenie poziomu wód i teren zaczął się osuszać , zaczęła się tworzyć osada. Osada została nazwana Nową Groblą, W 1447 stała się miastem, król Kazimierz IV Jagiellończyk potwierdził prawa miejskie tej osady. W 1460 już miasteczko miało most łączący z Bramą Wodną. XV wiek był okresem intensywnego rozwoju ekonomicznego Grobli, również w XIX wieku zaczęły się tu sadowić fabryki, zakłady przemysłowe, kamienice okazałe….
Grobla to rozległy fyrtel, dwie główne ulice to ulica Grobla i Mostowa, ale i mniejsze ulice, Wierzbowa, Łazienna, Ewangelickiej… ale i Cegielskiego, św. Marii Magdaleny…. spacer zaczniemy od ulicy Cegielskiego i św. Marii Magdaleny, tu zespół budynków szkolnych na Grobli, między ulicami Świętej Marii Magdaleny, Cegielskiego i Kazimierza Wielkiego. … W budynkach dawniej żeńska I Volksschule, oraz chłopięca II Volksschule, , teraz Zespół Szkół Mistrzostwa Sportowego, Poznańska Szkoła Chóralna Jerzego Kurczewskiego. Szkoła chóralna funkcjonuje w tym miejscu od 1968, do roku 1992 dyrektorem był Jerzy Kurczewski , od 1993 szkoła nosi jego imię.
Dwa bliźniacze budynki (chłopięcy i dziewczęcy, każdy po 20 klas) oraz stojącą w środku salę gimnastyczną wybudowano w latach 1902-1904, Budynki to taki kompromis między założeniem typu koszarowego i pawilonowego.
Teraz ma zostać tu przeniesione z Głogowskiej – VIII LO a szkoła mistrzostwa sportowego przeniesiona na os. Tysiąclecia
Collegium św. Marii Magdaleny na narożniku ulic Świętej Marii Magdaleny i Mostowej – budynek zbudowany w 1890 roku jako budynek dla Związku Kobiet „Ojczyzna”.
Teraz to siedziba Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego z Katedrą Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Katedrą i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Biotechnologii Roślin oraz Katedrą i Zakład Farmacji Klinicznej i Biofarmacji.
Na tej ulicy też ciekawa zabytkowa kamienica z 1904 roku, narożnik Garbar i ulicy Świętej Marii Magdelany..
Ulica Mostowa – wytyczona w roku 1898 po zasypaniu Zgniłej Warty („zapach” stojącej wody) – dawnego koryta Warty
Po zachodniej stronie Mostowej (24) dom własny sztukatora Jana Raczyborskiego, kamienica ciekawa, stara z 1906 r., typowy przykład secesji w Poznaniu, ale strasznie zniszczona ta secesja, wiele ciekawych dekoracji sztukatorskich odpadło…
Po drugiej stronie ulicy Mostowej (11) Pecowin – zabytkowy kompleks przemysłowy ( z 1928) dawne Zakłady Przetworów Żywnościowych Pecowin, kupca Wincentego Paetza, (musztarda, marynaty, konserwy jarzynowe i owocowe,…..) Z Pecowinem sąsiadował Likwowin (Zjednoczone Fabryki Wódek i Likierów) Udziałowcem był Wincenty Paetz.
Teraz powierzchnia do wynajęcia
Bezpośrednio do zabudowań fabrycznych przylega willa właściciela Wincentego Paetza w formie pałacyku
Obok, na dziedzińcu Muzeum Etnograficznego wybudowano Muzeum Bambrów – powstało 29.11.2003 roku dzięki wysiłkom Towarzystwa Bambrów Poznańskich a także pomocy i życzliwości Poznaniaków.
W muzeum zapoznać się można z historią osadników z Bambergu, przybyłych na ziemie poznańskie w XVIII w. oraz kulturą wsi wielkopolskiej. O Bambrach oddzielnie…. później
Po lewej stronie wejścia do budynku Muzeum wystawiono kapliczkę taką, jaką przez wieki stawiali mieszkańcy wsi poznańskich.
Muzeum Bambrów znajduje się na dziedzińcu Muzeum Etnograficznego – budynek Muzeum
W muzeum zabytki wielkopolskiej kultury ludowej. Ekspozycja stała to: Sztuka ludowa w Wielkopolsce – rzeźba, malarstwo, stroje, hafty, zdobnictwo (ceramika, drewno) oraz rekwizyty obrzędowe i instrumenty muzyczne z XIX, ale wewnątrz muszę dopiero zaglądnąć… nie byłem
Już przed wojną swoją siedzibę miał tu magistrat, podczas wojny magazyny, potem Wojewódzka Rada Narodowa, Związek Młodzieży Polskiej, w latach 50. Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Spożywczego, Dom Mody Roxana, w 1961 roku przekazanie budynku dla Muzeum Etnograficznego… kapitalny remont… budynek częściowo rozebrany , a następnie zrekonstruowany i wreszcie 1986 roku Muzeum Etnograficzne otwarte dla publiczności
Dziedziniec
Studzienka Taschnera w Poznaniu –Fundatorem Studzienki Taschnera była niemiecka Krajowa Komisja Artystyczna. Odsłonięcia dokonano w 1908 roku. Od 1808 r. do 2 poł. XX w. zdobiła dziedziniec dzisiejszego Urzędu Miejskiego do połowy lat 60. XX w. W 1965 została rozebrana i złożona w magazynach na poznańskiej Cytadeli. 15 listopada 1992 została ponownie ustawiona, tym razem w ogrodzie dawnej loży masońskiej, przed wejściem do Muzeum Etnograficznego
Studzienka Taschnera to wysoka kolumna umieszczona pośrodku ośmiobocznego basenu. Na jego czterech ścianach znajdują się płaskorzeźby ukazujące różne sposoby wykorzystania wody. W dolnej części kolumny znajdują się maszkarony , natomiast w środkowej części umieszczone są postacie dzieci siedzących na delfinach . Na szczycie posadowiono postać chłopca trzymającego oburącz wielką rybę. Projektantem i twórcą studzienki był uznany berliński rzeźbiarz i grafik Ignatius Taschner (1871–1913).
i budynek od strony ulicy Grobla
Z muzeum sąsiaduje ( Mostowa6) – dawny dom starców zbudowany w latach 1932-1935 ufundowali go zamożni poznaniacy, inicjatorem Miejska Komisja Walki z Żebractwem, która wcześniej wybudowała w roku 1927 przytułek dla bezdomnych Nr 26 ul. Grobla, dzisiaj również Zakład Opiekuńczo – Leczniczy. W dawnym domu starców dzisiaj Medyczne Studium Zawodowe im. PCK ( budynek nieciekawy klocek)
Na ulicy Mostowej Instytut Zachodni im. Zygmunta Wojciechowskiego, Instytut zajmuje się stosunkami międzynarodowymi, głównie stosunkami polsko-niemieckimi, ale także polskimi ziemiami zachodnimi (m.in. Wielkopolska, Pomorze, Śląsk), historią, ekonomią i polityką Niemiec …
Obok, narożnik ulicy Mostowej i Wszystkich Świętych i dawna Fabryka Zeylanda
kilka obrazków z Mostowej, stare, zabytkowe kamienice, co prawda większość świetność ma za sobą, czekają na lepsze czasy…
na kamienicy popiersia Jackowskiego i Marcinkowskiego
pod koniec ulicy skrzyżowanie z ulicą z Woźną i mural na Woźnej 13, który malował Erosie z Holandii
Na przeciwko
Kościół Wszystkich Świętych
Pierwotnie pod wezwaniem Krzyża. Zbudowany na mocy przywileju króla Stanisława Augusta Poniatowskiego staraniem niemieckiej gminy ewangelicko – augsburskiej w latach 1777 – 83. Projekt Antoni Höhne, wyposażenie przy udziale rzeźbiarza Augustyna Schöpsa
Po wojnie kościół przejęli katolicy nadali mu obecne wezwanie. Początkowo kościół należał do parafii św. Wojciecha, w 1956r został kościołem akademickim, od 1981 roku oddzielna parafia…
wewnątrz
Cennym zabytkiem są organy zbudowane przez W. Sauera w 1869 roku, a rozbudowane przez J. Goebela w latach dwudziestych XX wieku, których doskonały dźwięk w połączeniu z unikatową akustyką kościoła sprawiają, że odbywają się na nich koncerty.
Od 1945 roku organistą był tu Stefan Stuligrosz
Na narożniku ulic Mostowej i Grobli z tyłu kościoła, dawna pastorówka z przełomu XVIII i XIX wieku, obecnie podzielona na plebanię, pomieszczenia parafialne, oraz przedszkole.
Po przeciwnej stronie ulicy dwie kamienice z około 1890 roku (29, 29a) przykład secesji czekają na lepsze czasy…
Dawny przytułek dla bezdomnych (nr 26) wybudowany w 1927roku z inicjatywy Miejskiej Komisji Walki z Żebractwem, dzisiaj również Zakład Opiekuńczo – Leczniczy
Dawny przytułek (26)
Kamienica z przełomu wieków XIX/XX wieku…kiedyś secesyjna, potem 1960 remont i jest jaka jest ze śladami secesji
Stara Gazownia
Zabudowania dawnej gazowni, wodociągów i elektrowni Jedna z pierwszych gazowni w kraju uruchomiona w 1856 r nad brzegiem Warty – węgiel łatwo było transportować rzeką, potem w 1866 roku obok powstają wodociągi , dystrybuujące wodę z ujęcia rzecznego W 1904 r. zlokalizowano tu także zasilaną gazem elektrownię. Całość ciągle modernizowana i ciągle najnowocześniejsza w kraju…96% mieszkańców w 1939 roku korzystała z gazu wytwarzanego w tej gazowni, a łączna długość sieci wynosiła 250 km… Zespół tych obiektów tworzy wysokiej klasy dzieło architektury przemysłowej
Dalej zabytkowe budynki (10)- Pałacyk Paetzów zbudowany w 1930 roku dla rodziny Paetzów, obecnie siedziba Wielkopolskiej Spółki Gazownictwa, i (11) mniej ładny budynek (z 1925 roku) w latach 1928 – 1930 mieściła się siedziba Komitetu Okręgu Poznańskiego Polskiej Partii Socjalistycznej LEWICY.
Pod koniec spaceru po Grobli – Budynek biurowy gazowni został wzniesiony w 1925 roku, pod kopułą herb Poznania..
Obecnie w budynku swoją siedzibę ma Wielkopolska Spółka Gazownictwa.
W kamienicy sąsiadującej z budynkiem gazowni ( nr 14) mieszkał, wraz z matką (Anną Kaźmierczak) i babcią (Apolonią z domu Bilewicz), Ludwig Kaźmierczak – dziadek Angeli Merkel – ze strony ojca, potem przeprowadzili się na Piekary…
Skwer Ignacego Łukasiewicza
od 29 maja2003 z Zygą Latarnikiem. Pomnik Zygi powstał na skutek akcji „Ocalmy latarnie”. Celem tej akcji było też zachowanie dla potomnych autentycznych latarni gazowych w mieście… Zyga zapala latarnię przeniesioną z Jeżyc z ulicy Słowackiego… od 23 września 2013 na skwerze stoi ławeczka Łukasiewicza…
Jeszcze mural na kamienicy nr 18 – to dzieło autorstwa Kenora, jednego z najciekawszych artystów współczesnej Hiszpanii
To był długi spacer, ale i fyrtel wielki i może zaniedbany ale ciekawy… zapraszam na następny spacer po Rybakach.
