Przenosiny na drugą stronę Warty
Spacerowałem do tej pory po Poznaniu prawobrzeżnym, po prawej stronie Warty, tym najstarszym, czyli Ostrów Tumski , Śródka, Zagórze, Komandoria … a teraz przenosiny, poprzez Chwaliszewo (poprzedni wpis) , na drugą stronę Warty…
…bo również na lewym brzegu powstały osady. Pierwsza, należąca do kapituły poznańskiej, przy kościele św. Marcina, leżąca przy szlaku na Lubusz (miasto w Niemczech, w Brandenburgii, nad Odrą) i Głogów, osada być może istniała już w XI wieku, a może i wcześniej…. Kolejna osada powstała przy kościele św. Wojciecha, który miał być, według przekazów ustnych, ufundowany w miejscu wygłoszenia kazania przez św. Wojciecha.
Kolejna z osad, ta największa lewobrzeżna, powstała w XI wieku, wokół kościoła św. Gotarda (zbudowanego w XII wieku, kościół już nie istnieje), leżała u zbiegu wszystkich szlaków na lewym brzegu . Szybko zyskała olbrzymie znaczenie, już w XIII wieku określano ją jako locus (miejsce) a nie jako wieś, przejęła wiele funkcji od zatłoczonego podgrodzia. W 1244 kościół św. Gotarda przejęli dominikanie w zamian za kościół św. Wojciecha.
Makieta to XVII wiek, ale pokazuje rozlokowanie miasta, jak wytyczano ulice, rynek…
W roku 1253 książę Przemysł I lokował na prawie magdeburskim nowe miasto, czyli Poznań właśnie przy osadzie Gerdarda, przedtem zamienił ją z biskupem poznańskim na osadę przy kościele św. Wojciecha. Nadawcą lokacji był Przemysł I razem z bratem Bolesławem Pobożnym (tak mówi dokument co prawda znany tylko z odpisów).
Już w 1253 zaczęto budować mury obronne, a w 1300 roku miasto całe było otoczone. Wraz z miastem i fortyfikacjami, powstał na górze Przemysła zamek – nowa siedziba władców, którzy przenieśli się tu z Ostrowa Tumskiego, a od 1295 również siedziba króla Polski.
Co prawda zamek nie taki jak był na początku…..bo na nowo odbudowywany , różnie o nim powiadają, (niektórzy, ze Zamek Garnela), ale myślę, że pogodzi się z Poznaniem i będzie wizytówką..
Osie symetrii miasta przecinały się w miejscu, gdzie stanął pręgierz (nazywany czasem mediastinus), Pręgierz – prawdopodobnie było to miejsce, względem którego wytyczono ulice i parcele.
Najważniejszym był kwadratowy rynek o powierzchni 2 ha, tu powstają instytucje najważniejsze dla mieszkańców: ratusz i waga, a rynek to też plac targowy.
Rynek pewno trochę się zmienił,…
Jest prawdopodobne, że szczegółowe plany miasta powstały już wcześniej, przed rokiem 1253, a akt lokacyjny był jedynie dopełnieniem całego. Miastu nadano samorząd i autonomię sądowniczą (szerszą niż później otrzymały niektóre inne miasta, np. Kraków).
Potem inne przywileje dla miasta i tak miasto się rozwijało… Były pożary, najazdy, powodzie… czyli całkiem nie nudna historia…. może uda się trochę zobaczyć, może utrwalić…. zapraszam