Aleje Karola Marcinkowskiego cd wschodniej pierzei
Budynki przy Alejach Marcinkowskiego 3; 3A; 3B.
Nr 3 przy Alei Marcinkowskiego mieściła się do 1923 roku Izba Przemysłowo-Handlowa przeniesiona na ulicę Mickiewicza do dawnego budynku Landratury. W latach 1926-1932 Izba zaofiarowała w budynku pod trójką pomieszczenia dla powołanej prze siebie Wyższej Szkole Handlowej. W 1932 roku szkoła przeniosła się do wybudowanego specjalnie dla niej gmachu przy Alei Niepodległości. Po przebudowie w 1936 roku w budynku znalazła swoje miejsce Giełda Zbożowa, która istniała już od 1921 roku i na nowym miejscu obchodziła uroczyście swoje piętnastolecie. Giełda posiadała największe obroty w Polsce. W chwili obecnej, pod trójką zajmuje m. in. sąd konsumencki i wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej.
Narożnik Alei Marcinkowskiego i ul. 23 Lutego (teraz adres ul. 23 Lutego 29/33a; 29/33b i 29/33 c) zajmuje socrealistycznie posępny blok zbudowany w miejscu dawnej pięciopiętrowej kamienicy 3A i 3B. Kamienica zbudowanej w 1888 roku z dwoma klatkami schodowymi. Podczas wojny w 1945 roku kamienica została tak zniszczona, że trzeba było ją rozebrać. Jak pisze Zbigniew Zakrzewski w „Ulicami mojego Poznania” „…W czasie burzenia ściany przylegającej do domu pod trzecim powoli odsłaniał się kontur jakiegoś dawniej stojącego tu domu. Ów trzypiętrowy dom o wysokim, spadzistym dachu, to najprawdopodobniej własność wspomnianego Kaspra Kramarkiewicza; prowadził on w nim Hotel Berliński….” Założony w 1828 roku przez kupca i radnego Kacpra Kramarkiewicza hotel Berliński (już nie istnieje). W latach 1831-1832, po klęsce powstania listopadowego zatrzymał się w nim Adam Mickiewicz. Mickiewicz wspominał właściciela Hotelu Berlińskiego w liście do brata Franciszka: „W samym Poznaniu wstąp do oberży Kaspra Kramarkiewicza, powiedz mu swoje nazwisko i proś, aby ci dał konie natychmiast do Kopaszewa. Kramarkiewicz mnie zna, zacny człowiek i można mu zaufać” (Mickiewicz, Listy, cz. II, s. 120). Pobyt Mickiewicza w Hotelu Berlińskim, upamiętnia tablica, wmurowano ją z okazji odsłonięcia drugiego pomnika Mickiewicza w Poznaniu w 1960 roku.
Pod bramą i podwórzem budynku kiedyś nr 3A należącym do Wojciecha Woźniaka i Stanisława Cofty, przepływała, z zachodu w kierunku Warty, rzeczka Bogdanka, którą skanalizowano w XIX wieku.
Budynek numer 2 Aleja Marcinkowskiego – w północnej części Alej Marcinkowskiego stoi okazała kamienica z 1891 r. Należała ona do znanej w Poznaniu poetki i działaczki związanej z kulturą, Marii Paruszewskiej urodzonej w roku 1864 w Poznaniu. Jej ojciec to Kacper Kramarkiewicz właściciel Hotelu Berlińskiego. W mieszkaniu Paruszewskiej gościło wielu wybitnych twórców i artystów tamtych czasów. Związani z jej salonem byli m.in.:: Feliks Nowowiejski, Ignacy Friedman, Ada Sari, Olga Boznańska, Ludomir Różycki, Henryk Opieński i wielu innych. Jak pisze Zbigniew Zakrzewski „… Jej salon rozbrzmiewał pieśnią, muzyką fortepianową, dyskusjami o kulturze i sztuce..” Mieszkańcem tej kamienicy w latach 1920-1922 był Roman Dmowski. Maria Paruszewskiej zmarła w maju 1937 roku. Pamięci Paruszewskiej i Dmowskiego poświęcone są tablice po obu stronach wejścia do kamienicy. Poetka pochowana została na Stokach Cytadeli a w 2008 roku odnowiono jej nagrobek.
Budynek wpisano do rejestru zabytków nr 676/Wlkp/A z23.10.2008., niestety latami zaniedbywany wymaga dziś rewaloryzacji.
Na tym domu tablice…
Dawny Hotel Europejski – (Dom Królowej Jadwigi)
Hotel Europejski na narożniku Alei Marcinkowskiego 1 i Solnej z lat 1854-1855, projekt Gustawa Schulza, własność Teodora Sterna. W 1865 rozbudowany o dodatkowe skrzydło od strony ulicy Solnej. Spośród innych wyróżniał się najnowocześniejszym rozwiązaniem wnętrz z luksusowymi apartamentami, salami kasynowymi przeszklonym dziedzińcem. W latach 1903/1904 przeszedł w Polskie ręce (biuro adresowe wskazuje jako właściciela nieruchomości v. Wilczewskiego zamieszkałego we Wronkach). Nie pozostało to bez znaczenia dla jego społecznej funkcji. Budynek ten nazywano Domem Królowej Jadwigi i stał się uznanym ogniskiem polskości, siedzibą teatru, miejscem koncertów i zebrań różnych organizacji. Wiadomo, iż wcześniejsze hotelowe sale kasynowe od 19.09.1914 roku były wykorzystywane przez artystów, zamkniętego z powodu wojny, Teatru Polskiego oraz członków Towarzystwa Przyjaciół Sceny do różnego rodzaju imprez artystycznych. Zbigniew Zakrzewski w książce „Ulicami mojego Poznania” tak pisze o tym miejscu ”…. Patriotycznego nastroju, jaki panował tu na polskich przedstawieniach teatralnych i uroczystościach okolicznościowych, nie zdołała stłumić czujna inwigilacja policji pruskiej. Śpiewał tu Kajetan Kopczyński, popisywały się chóry, deklamowali Władysław Bracki, Maria Kucnerowa, Antonina Podgórska…”
Po odzyskaniu niepodległości w domu mieściła się Stacja Opieki nad Matką i Dzieckiem oraz mieszkania, w których zamieszkiwali m.in. Helena Dowbor-Muśnicka (wdowa po generale), mieszkał tu też szwedzki konsul, architekt Kazimierz Mayer – jeden z twórców koncepcji portu Gdyni.
Podczas wojny w dniu 09 kwietnia 1944 roku przeprowadzono przez wojska alianckie nalot bombowy na pobliskie obiekty wojskowe. Bomby spadły też na Dom Królowej Jadwigi, w którym znajdowało się kasyna oficerskie. Podobno zginęło tam około 50 oficerów sztabowych biorących udział w uroczystym „święconym”.
Po wojnie budynek odbudowano w formie uproszczonej, szczególnie uproszczono skrzydło od strony ulicy Solnej. W miejscu zburzonego skrzydła dawnego hotelu Teodora Sterna, w którym mieściły się od 1865 roku dwukondygnacyjne hotelowe sale kasynowe, później nazwana Salą Królowej Jadwigi, powstał VI piętrowy budynek mieszkalny dla 31 rodzin z dodatkowo szpetną nadbudówkę.
Koniec Alei Marcinkowskiego (Wilhelmowskiej) kiedyś …
Zastało się ino w części północnej, na tyłach budynku oficyna – jedyny ocalały fragment, obecnie użytkowany przez Akademię Sztuk Pięknych.
Na tyle spaceru po wschodniej stronie Alei Marcinkowskiego… zapraszam na spacer po zachodniej stronie i środku….