Ulica Młyńska
Ulica pomiędzy ul. Solną na wschodzie i Placem Cyryla Ratajskiego. Powstała w pierwszej połowie XIX. wieku i stanowiła część ul. Młyńskiej, sięgającej aż do św. Marcina. W r. 1885 na swym obecnym odcinku przezwana „ul. Dolną Młyńską”, gdy odcinek południowy zwano krótko „Młyńską”. Odcinek między Świętym Marcinem a Placem Cyryla Ratajskiego (Rynkiem Nowomiejskim) nazwano od 1891 roku „ul. Wiktorji” upamiętniając żonę cesarza Fryderyka III, która w 1888 roku odwiedziła Poznań po straszliwej powodzi. Odcinek północny nosił nadal nazwę ul. „Dolnej Młyńskiej”. dopiero w roku 1899 odcinek został nazwany „ulicą Młyńska”. Po roku 1918 ulicę Wiktorii podzielono na dwa odcinki na , Mielżyńskiego i Gwarną utrzymując numerację domów.
Nazwa wywodzi się od młynów, które były zasilane wodami rzeki Bogdanki. W drugiej połowie XIX w. w tej części miasta zaczęła powstawać dzielnica z budynkami użyteczności publicznej oraz eleganckimi kamienicami.
Areszt Śledczy
W 1793 nowe władze pruskie postanowiły wybudować nowy miejski areszt. W roku 1795, a więc 2 lata po zajęciu Poznania przez Prusaków, polecono wybitnemu architektowi niemieckiemu Davidowi Gilly wybrać miejsce i opracować projekt nowego więzienia. Zdecydowano się na okolicę placu Sapieżyńskiego (Wielkopolskiego) ulicy Fryderykowej (23 Lutego u podnóża zamku, w pobliżu miejsca, gdzie dziś stoi budynek Archiwum Państwowego. Więzienie to pełniło swoją rolę do końca lat siedemdziesiątych XIX wieku, do czasu zbudowania nowego, większego aresztu na rogu ulic Młyńskiej i Magazynowej około 1907.
Budynek zbudowano na rogu ulic Młyńskiej i Magazynowej około 1907 roku.
W czasie drugiej wojny światowej w areszcie miało siedzibę Gestapo, zmordowano w tym czasie około 1600 osób, także przy użyciu gilotyny. Pogłoska o aresztowaniu delegacji robotników, która prowadziła rozmowy w Warszawie, wywoła powstanie poznańskie. Po godzinie 11 demonstranci poznańskiego czerwca wdarli się do aresztu szukając podobno uwięzionych tu delegatów, delegatów nie było, więc część demonstrantów zaczęła niszczyć akta znajdujące się w przyległym do aresztu sądzie i prokuraturze. Jednocześnie demonstranci w budynku aresztu śledczego dostali się do magazynu broni… uwolnili też część więźniów.
Pojemność poznańskiego aresztu to 670 miejsc i szpitala 90 miejsc.
Królewski Sąd Powiatowy
W latach 1905-08 wzniesiono, tuż obok więzienia przy ulicy Młyńskiej 1a gmach Królewskiego Sądu Powiatowego (Königliches Amstgerichst) powstał dla potrzeb pruskiego wymiaru sprawiedliwości.
Projekt berlińskich architektów Grutter i Hirt (projekt wstępny arch. Saal). W skrzydle frontowym sale rozpraw i główna klatka schodowa w skrzydle zachodnim pokoje sędziów i pisarzy sądowych. Projekt ten stanowił wyraz nowych tendencji w opracowaniu budynków sądowych, jakie pojawiły się wówczas w Niemczech, tzw. baroku wilhelmińskiego.
Elewacje, z rustykalnym opracowanym boniowanym cokołem, fasada podkreślona dwoma, wyższymi ryzalitami bocznymi i niższą częścią centralną z portalem wejściowym z alegoriami Prawa i Sprawiedliwości, w górnej części waga ważąca Prawo i Sprawiedliwość. Podczas wojny zniszczona została wieżyczka umieszczona na osi nad głównym wejściem, po której pozostała jedynie wieloboczna podstawa.
Reprezentacyjny charakter ma również wnętrze. Arkadowy podcień poprzedza wejście do holu głównego z paradną, wachlarzową klatką schodową z kutą balustradą. Na parterze gurty zdobione płaskorzeźba kamienna zaś na wyższych piętrach ozdoby ze sztukaterii. W skrzydle zachodnim hol nakryty przeszklonym świetlikiem, wokół holu obiegają krużganki wsparte na filarach i kolumnach marmurowych. Wnętrza mają charakter neobarokowy z elementami neoklasycyzmu i secesji. Obecnie mieści się w nim poznański Sąd Rejonowy W rejestrze zabytków jako Sąd Rejonowy A 212 z dnia 1978.11.06.
Pomnik Dzieci Czerwca 56
Kamienica nr 3, w niszy bramy starej kamienicy – Pomnik Dzieci Czerwca 56, niewielka rzeźba z brązu , dwóch chłopców, w częściowym umundurowaniu, z karabinem, w hełmach i z biało-czerwoną opaską – upamiętnia wielu młodych ludzi i dzieci, które uczestniczyły w walkach Powstania Poznańskiego. (najbardziej rozpoznawalną postacią z tego grona jest zamordowany Romek Strzałkowski, który ma swoją ulicę na Jeżycach,…). Wcześniej był ulokowany przy bramie Aresztu Śledczego.
grób Romka Strzałkowskiego na Junikowie
Szkoła Ludwiki (Luisenschule),
Początki Szkoły Ludwiki (Luisenschule) sięgają 13 stycznia 1830 r. Właśnie wtedy powołano do życia pierwszą w Poznaniu miejską szkołę średnią dla dziewcząt. Szkoła powstała pod patronatem księżnej Ludwiki z Hohenzollernów Radziwiłłowej, żony księcia Antoniego Radziwiłła. Szkoła najpierw, w latach 1830 – 34, mieściła się w budynku przy ul. Wronieckiej, następnie przy ulicy Szewskiej oraz przy ulicy Wrocławskiej. W 1834 -1876 miała siedzibę w Pałacu Górków po zlikwidowaniu przez prusaków zakonu benedyktynek. W 1876 szkoła przejęła skonfiskowane budynki zakonu Sióstr Urszulanek przy Szewskiej, Stawnej i Młyńskiej. W 1880 roku szkoła przeniosła się do nowo budowanego budynku przy ulicy Młyńskiej, gdzie miała już dobre warunki lokalowe. W 1873 r., po czterdziestu trzech latach istnienia, szkoła została upaństwowiona i jako szkoła rządowa przetrwała do czasu odzyskania niepodległości. Po odzyskaniu niepodległości od 1 maja 1919 roku szkoła zmieniła nazwę i patrona na „Państwowa Uczelnia Żeńska im. Dąbrówki w Poznaniu”. W okresie międzywojennym mieściła się przy ulicy Młyńskiej.
Wybuch II wojny światowej przerwał naukę, a budynki przy ul. Młyńskiej zostały zajęte przez Niemców. Podczas większość zabudowań szkolnych przy ulicy Młyńskiej została uszkodzona. Z działań wojennych ocalał tylko jeden, ale szkole nie udało się go odzyskać. Obecnie w tym budynku Prokuratura Apelacyjna …. Pozbawiona stałej siedziby, przenosiła się z miejsca na miejsce. Ostatecznie w listopadzie 1979 roku szkoła znalazła swoje miejsce na ulicy Żeromskiego 8/12 w gmachu po Szkole Podstawowej nr 23
Królewskie Konsystorium
Przy ulicy Młyńskiej pod numerem 11a, dawny konsystorz protestancki z 1893 roku, charakterystyczną wieżą. Konsytorz był największą władzą Kościoła Ewangelicko –Unijnego (połączonych kościołów protestanckich) w Prowincji Poznańskiej. Kiedyś, przed wybudowaniem Collegium Maius, była tu siedziba Komisji Kolonizacyjnej.
Wpisany do rejestru zabytków jako: Królewskie Konsystorium, (ob. Prokuratura) nr A 207 z dnia 1978.11.04.
Kamienica Młyńskiej 13 i Nowowiejskiego 20
W czasie walk o wyzwolenie Poznania wiele z pięknych domów uległo zniszczeniu, niemniej obiekty, które przetrwały, pozwalają nam dziś podziwiać panującą w końcu XIX w. modę w budownictwie oraz kunszt ówczesnych budowlańców. Jedną z najładniejszy kamienic w tej części miasta to kamienica na narożniku ulica Młyńskiej 13 i Nowowiejskiego 20. Wyróżnia się pięknymi neorenesansowymi, ceglano-tynkowanymi elewacjami o delikatnych detalach sztukatorskich. Kamienica zbudowana w 1893 r. została wpisana do rejestru zabytków pod nr A 452 z dnia 1996.08.29
Biurowiec Temida
na rogu Młyńskiej i Solnej w bezpośrednim sąsiedztwie Sądu Okręgowego, Sądu Rejonowego i Prokuratura. Znajdą się w nim kancelarie adwokackie i notarialne. Budynek o łącznej powierzchni użytkowej ok 2500 m2 składa się z podziemnego garażu, parteru z częścią handlowo-usługową oraz 8 kondygnacji biurowych. Jego architektura utrzymana jest w nowoczesnej przeszklonej stylistyce z kamiennymi elementami z naturalnego piaskowca.
Powiadają, że to najdłuższa ulica Poznania, tu mogą osądzić (sąd) i posadzić na dłużej (areszt). Opowiadał mi parkingowy, parkingu, który znajduje się naprzeciw, ….”facet przyjechał na parking, zostawił luksusowy samochód, nawet nie zamykał szyb, bo chciał jakiś papier oddać… samochód odebrała rodzinna po tygodniu… a facet dalej na Młyńskiej…”.
)
Zapraszam na następny spacer po Placu Cyryla Ratajskiego „Po fyrtlach Poznania 84a – …”